۱. وظیفه دل
دلِ انسان، مرکز فرماندهی بدن است که با آن، تعقّل، درک و فهم صورت میگیرد. هیچ اندامی، جز با رأی و فرمان دل کاری نمیکند و همه از آن دستور میگیرند. به همین دلیل، مهمترین نقطه ایمان، در درون و دلِ انسان است و اهمّیت ایمانِ دل، بیش از ایمان سایر اعضای بدن است. با توجّه به این که کار دل، تصدیق و شناخت است، کار آن را عمل جوانحی یا درونی مینامند.
پس از شناخت توحید و نبوّت، پذیرفتن یگانگی خداوند و حقّانیت نبوّت، بر دل واجب است و دل مؤمن باید به این امور باور پیدا کند. همچنین در برابر فرمان خداوند گردن فرود آورد و به سرنوشتی که برای او رقم زده است، راضی و خشنود باشد. دلی که به حقایق الهی شناخت پیدا کند و در پذیرش آنها سستی نورزد، به وظیفه ایمانی خود عمل کرده است. آنچه دل را در انجام وظیفه ایمانیاش سست میکند، شک و تردید است.
امام صادق علیه السلام در باره وظیفه دل میفرماید:
۰.فَأمَّا ما فَرَضَ عَلَى القَلبِ مِنَ الإیمانِ فَالإقرارُ وَ المَعرِفَةُ وَ العَقدُ وَ الرِّضا وَ التَّسلِیمُ بِأن لا إلَهَ إلَّا اللَّهُ وَحدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ إلَهاً واحِداً لَم یَتَّخِذ صاحِبَةً وَ لا وَلَداً وَ أنَّ مُحَمَّداً عبدهُ وَ رَسُولُهُ صلی الله علیه و اله وَ الإقرارُ بِما جاءَ مِن عِندِ اللَّهِ مِن نَبِیٍّ أو کِتابٍ.
۰.آنچه از ایمان بر دل واجب ساخته، اقرار است و شناخت و اعتقاد و خشنودی و گردن نهادن به این که معبودی جز خدای یگانه بیانباز نیست و معبودی یکتاست و همسر و فرزند نگرفته است، و پذیرفتنِ این که محمّد ـ که درودهای خدا بر او و خاندانش باد ـ بنده او و فرستاده اوست، و اقرار کردن به هر پیامبر و کتابی که از جانب خدا آمده است.
با انجام وظیفه ایمانی دل، مهمترین گام در جهت کمال ایمان، برداشته میشود. به همین دلیل، امام صادق علیه السلام وظیفه ایمانی دل را «رأس ایمان» دانسته، میفرماید:
۰.فَذَلِکَ ما فَرَضَ اللَّهُ عزّ و جل عَلَى القَلبِ مِنَ الإقرارِ وَ المَعرِفَةِ وَ هُوَ عَمَلُهُ وَ هُوَ رَأسُ الإیمان.