229
ایمان در قرآن

نگیرد، سبب سلب ایمان می‌گردد. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله در احادیث متعدّد، آزرده شدن خویش را همسانِ آزرده شدن خداوند دانسته است.۱ بدون تردید، کسی که خداوند از او به خشم آید، از ایمان خارج می‌گردد. افزون بر این، در کلمات پیامبر خدا صلی الله علیه و اله خطر آزردن امیر مؤمنان علیه السلام و فاطمه زهرا علیها السلام، به صورت ویژه گوشزد شده است.

پیامبر خدا صلی الله علیه و اله همواره در مورد علی علیه السلام به امّت خود سفارش می‌فرمود و آزردن علی علیه السلام را سبب رنجش خود و خروج از مسلمانی می‌دانست. از نگاه پیامبر خدا صلی الله علیه و اله، کسی که علی علیه السلام را بیازارد، بر آیین اسلام محشور نمی‌شود.

ابن عبّاس می‌گوید: نزد پیامبر صلی الله علیه و اله بودم که علی علیه السلام خشمگین آمد. پیامبر صلی الله علیه و اله پس از دلجویی از علی علیه السلام، با ناراحتی برخاست و فرمود:

۰.یا أیُّها النَّاسُ، مَن آذَى عَلِیّاً فَقَد آذانِی، إنَّ عَلیّاً أوَّلُکُم إیماناً، وَ أوفاکُم بِعَهدِ اللّهِ. یا أیُّها النَّاسُ، مَن آذى عَلیّاً بُعِثَ یَومَ القِیامَةِ یَهُودیّاً أو نَصرانِیّاً.

۰.ای مردم! هر کس علی را آزار دهد، مرا آزار داده است. علی، نخستین ایمان ‌آورنده شما و وفادارترینِ شما به پیمان با خداست. ای مردم! هر کس علی را آزار برساند، روز قیامت، یهودی یا نصرانی بر انگیخته می‌شود.

جابر بن عبد‌ اللّٰه انصاری، با شنیدن این سخنان پرسید: یا رسول اللّٰه!‌ هر چند که شهادت به یگانگی خدا و نبوّت شما بدهد، باز هم ایمان نخواهد داشت و روز قیامت، یهودی و نصرانی محشور می‌شود؟ پیامبر خدا صلی الله علیه و اله در پاسخ فرمود:

۰.یا جابِرُ! کَلِمَةٌ یَحتَجِزُونَ بِها أن لا تُسفَکَ دِماؤُهُم وَ أن لا یُستَباحَ أموالُهُم، وَ أن لا یُعطُوا الجِزیَةَ عَن یَدٍ وَ هُم صاغِرُونَ.۲

۰.ای جابر! این [شهادتین]، کلمه‌ای است که با آن، از ریخته شدن خون‌هایشان و روا شماریِ اموالشان، جلوگیری می‌کند.

پذیرش ولایت و دوستی امیر مؤمنان علیه السلام، از ارکان ایمان است و کسی که کوچک‌ترین

1.. در احادیث نبوی، بارها تعبیر «من آذاني فَقَد آذى اللّٰه» به کار رفته است.

2.. المناقب، ابن المغازلی: ص ۵۲ ش۷۶.


ایمان در قرآن
228

پیامدِ آزردن مؤمن، به اندازه‌ای گسترده است که اثرات بد آن در سایر اعمال نیک انسان نیز نمودار می‌گردد. چه بسا انسان، عمر خود را در طاعت پروردگار و عبادت سپری کند و همواره به نماز و روزه و سایر عبادات، مشغول باشد؛ ولی در اثر شکستن دل مؤمن، سرانجام خویش را تباه سازد. او که در آغاز، روزیِ عبادت و مناجاتش فراوان، و توشه معنویتش سرشار است، در اثر آزردن مؤمن و نامهربانی با بنده محبوب خدا، به ناتوانی و ضعف در عبادت، مبتلا و در حرکت معنوی، سست می‌گردد. در این صورت، نشاط عبادت و مِهر بندگی را از دست می‌دهد و از ادامه راه باز می‌ایستد. در نهایت، از خدا و دین، روی‌گردان و با مسجد و اهل مسجد، بیگانه می‌شود.

بنا بر این، آزردن مؤمن، از آفت‌های ایمان و کرداری نکوهیده است و کسی که بخواهد در مسیر ایمان، پایدار بماند، باید از رنجاندن اهل ایمان، هر چند اندک، پرهیز کند. پیامد آزردن مؤمن، دوری از رحمت پروردگار و بدعاقبتی است. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله در باره پیامدِ آزردن مؤمن می‌فرماید:

۰.مَن آذَی مُؤمِناً وَ لَو بِشَطرِ کَلِمَةٍ جَاءَ یَومَ القیامَةِ مَکتُوباً بَینَ عَینَیهِ آیِسٌ مِن رَحمَةِ اللَّهِ وَ کانَ کَمَن هَدَمَ الکَعبَةَ وَ البَیتَ المُقَدَّسَ وَ قَتَلَ عَشرَ آلافٍ مِن المَلائِکةِ.۱

۰.هر کس مؤمنی را هر چند با نیم کلمه بیازارد، روز قیامت در حالی می‌آید که بر پیشانی او نوشته شده: «نومید از رحمت خدا» و چونان کسی است که کعبه و بیت المقدّس را خراب کرده و ده هزار فرشته را کشته است.

بر اساس این حدیث، مراعات حریم مؤمن، همانند مراعات حریم کعبه و بیت المقدّس است. کسی که مؤمنی را بیازارد و به جای توبه، بر عمل خود مداومت ورزد، تاوان گناهش به اندازه از دست دادن ایمان و دوری از رحمت پروردگار، سنگین خواهد بود.

از این جا می‌توان به سرانجام کسی که پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل بیت ایشان را بیازارد، پی برد. خطر آزردن پیامبر صلی الله علیه و اله و اهل بیت علیهم السلام، به اندازه‌ای بزرگ است که حتّی اگر پی در پی انجام

1.. إرشاد القلوب: ج ۱ ص ۷۷.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 120513
صفحه از 436
پرینت  ارسال به