227
ایمان در قرآن

د ـ همسایه: در آیین اسلام، نیک‌رفتاری با همسایگان و مراعات حقوق مجاوران، از اهمّیتی ویژه برخوردار است و همسایه‌داریِ نیکو از نشانه‌های مؤمن بیان شده است. ۱ از نگاه احادیث، همسایه‌داری نیکو، این نیست که انسان به همسایه خود، آزار نرساند؛ بلکه نیک‌رفتاری با همسایه به معنای آن است که انسان در برابر آزار و اذیّت همسایه شکیبایی ورزد و با آنان به گونه‌ای رفتار کند که از گزند او در امان باشند.

بر این اساس، کسی که همسایگان از بدی او ایمن نباشند، شایستگی نگهداری از گوهر ایمان را از دست می‌دهد و از جرگه مؤمنان و شیعیان اهل بیت علیهم السلام خارج می‌گردد. چنین فردی، در قیامت، از خشنودی خداوند، بی‌بهره می‌ماند و به آتش خشم او گرفتار می‌آید. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله می‌فرماید:

۰.مَن آذَى جارَهُ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیهِ رِیحَ الجَنَّةِ وَ مَأواهُ جَهَنَّمُ وَ بِئسَ المَصیرُ.۲

۰.هر کس همسایه‌اش را بیازارد، خداوند بوی بهشت را بر او حرام می‌گرداند و جایگاهش دوزخ است و [دوزخ] بد بازگشتگاهی است!

چنانچه در پی آزردن همسایه، توبه و جلب خشنودی آنان نیاید، سرانجام انسان به نیکی ختم نمی‌گردد و انسان، گرفتار آتش دوزخ می‌گردد.

ه‍ ـ مؤمن: آزردن کسانی که در میان مسلمانان، از درجات والای ایمان برخوردارند، ایمان را با خطر بیشتری تهدید می‌کند. بر اساس احادیث، آزردن مؤمن از آفت‌های بزرگ ایمان دانسته شده است و سرانجامِ انسان را با خطر جدّی رو به رو می‌سازد. رنجاندن مؤمن، موجب از دست رفتن توفیق پایداری در ایمان می‌شود و آزار‌ دهنده را بدون ایمان، به قبر و قیامت روانه می‌سازد. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله می‌فرماید:

۰.ألا وَ إنَّ أذَی المُؤمِنِ مِن أعظَمِ سَبَبِ سَلبِ الإیمانِ.۳

۰.بدانید که آزردن مؤمن، از بزرگ‌ترین سبب‌های از دست رفتنِ ایمان است.

1.. ر.ک: میزان الحکمة: ج ۲ ص ۳۹۶ «باب حُسنُ الجِوار».

2.. الأمالی، صدوق: ص ۵۱۴.

3.. کنز الفوائد: ج ۱ ص ۳۵۲.


ایمان در قرآن
226

بنایی محبوب‌تر از آن در نزد خداوند، ساخته نشده است.۱ اسلام، بر حفظ سلامت و استحکام نظام خانواده تأکید فراوان دارد و برای تحقّق این هدف، بر تقویت رابطه صمیمی و برخاسته از مِهر، سفارش نموده است. هر اقدامی که موجب تزلزل بنیان خانواده گردد و محبّت و مهرورزی را از خانه دور سازد، بر خلاف دستور دین و سفار‌ش ائمّه علیهم السلام است و امری ناپسند به شمار می‌آید. از این رو، کسی که خانواده در نگاه او بی‌ارزش باشد و با رفتارهای ناپسند، به تخریب پایه‌های آن اقدام نماید، در پیشگاه پروردگار، گنهکار خواهد بود.

یکی از اموری که پایه‌های نهاد خانواده را سست می‌کند، نامهربانی و تندخویی زن و شوهر به یکدیگر است. آزردن همسر و پایبند نبودن به حقوق یکدیگر در خانواده، ناخشنودی خداوند را در پی دارد و آثار نامطلوب آن در ایمان انسان نمودار می‌گردد. خطر آزار دادن همسر برای ایمان، به اندازه‌ای است که موجب می‌شود اعمال انسان در پیشگاه خداوند، پذیرفته نشود.

بر اساس احادیث، کسی که همسر خود را بیازارد، اعمال نیکش بی‌ارزش می‌ماند و عباداتش در نیک‌فرجامی او، مؤثّر نخواهند بود. چنانچه این فرد، از همسر خود رضایت نطلبد و خشنودی او را جلب نکند، به عذاب الهی گرفتار می‌آید. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله می‌فرماید:

۰.أیُّما امرَأةٍ آذَت زَوجَها بِلِسانِها لَم یَقبَلِ اللَّهُ مِنها صَرفاً وَ لا عَدلًا وَ لا حَسَنَةً مِن عَمَلِها حَتَّى تُرضِیَهُ وَ إن صامت نَهارَها وَ قامَت لَیلَها وَ أعتَقَتِ الرِّقابَ وَ حَمَلَت عَلَى جِیادِ الخَیلِ فی سَبِیلِ اللَّهِ وَ کانَت أوَّلَ مَن یَرِدُ النَّارَ وَ کَذَلِکَ الرَّجُلُ إذا کانَ لَها ظالِم.۲

۰.هر زنی که با زبان خود، شوهرش را آزار دهد، خداوند از او هیچ توبه و فِدیه‌ و هیچ عمل نیکی را نمی‌پذیرد ـ تا آن‌گاه که شوهرش را راضی کند ـ گر چه روزها را روزه بگیرد و شب‌ها را عبادت کند و بنده‌ها آزاد کند و اسبان تیز تگ [برای جهاد] در راه خدا تجهیز کند. او جزء نخستین کسانی است که به آتش وارد می‌شوند. همچنین است مرد، اگر به زنش ستم کند.

1.. بحار الأنوار: ج ۱۰۰ ص ۲۲۲ ح ۴۰.

2.. الأمالی، صدوق: ص ۵۱۵.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 120673
صفحه از 436
پرینت  ارسال به