د ـ همسایه: در آیین اسلام، نیکرفتاری با همسایگان و مراعات حقوق مجاوران، از اهمّیتی ویژه برخوردار است و همسایهداریِ نیکو از نشانههای مؤمن بیان شده است. ۱ از نگاه احادیث، همسایهداری نیکو، این نیست که انسان به همسایه خود، آزار نرساند؛ بلکه نیکرفتاری با همسایه به معنای آن است که انسان در برابر آزار و اذیّت همسایه شکیبایی ورزد و با آنان به گونهای رفتار کند که از گزند او در امان باشند.
بر این اساس، کسی که همسایگان از بدی او ایمن نباشند، شایستگی نگهداری از گوهر ایمان را از دست میدهد و از جرگه مؤمنان و شیعیان اهل بیت علیهم السلام خارج میگردد. چنین فردی، در قیامت، از خشنودی خداوند، بیبهره میماند و به آتش خشم او گرفتار میآید. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله میفرماید:
۰.مَن آذَى جارَهُ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیهِ رِیحَ الجَنَّةِ وَ مَأواهُ جَهَنَّمُ وَ بِئسَ المَصیرُ.۲
۰.هر کس همسایهاش را بیازارد، خداوند بوی بهشت را بر او حرام میگرداند و جایگاهش دوزخ است و [دوزخ] بد بازگشتگاهی است!
چنانچه در پی آزردن همسایه، توبه و جلب خشنودی آنان نیاید، سرانجام انسان به نیکی ختم نمیگردد و انسان، گرفتار آتش دوزخ میگردد.
ه ـ مؤمن: آزردن کسانی که در میان مسلمانان، از درجات والای ایمان برخوردارند، ایمان را با خطر بیشتری تهدید میکند. بر اساس احادیث، آزردن مؤمن از آفتهای بزرگ ایمان دانسته شده است و سرانجامِ انسان را با خطر جدّی رو به رو میسازد. رنجاندن مؤمن، موجب از دست رفتن توفیق پایداری در ایمان میشود و آزار دهنده را بدون ایمان، به قبر و قیامت روانه میسازد. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله میفرماید:
۰.ألا وَ إنَّ أذَی المُؤمِنِ مِن أعظَمِ سَبَبِ سَلبِ الإیمانِ.۳
۰.بدانید که آزردن مؤمن، از بزرگترین سببهای از دست رفتنِ ایمان است.