۰.إیَّاکُم وَ الحَسَدَ فَإنَّ الحَسَدَ یَأکُلُ الحَسَناتِ کَما تَأکُلُ النَّارُ الحَطَبَ.۱
۰.از حسادت بپرهیزید؛ زیرا حسد، نیکیها را فرو میخورد، همچنان که آتش، هیزم را.
پیش از این، در تعریف ایمان بیان شد که مفهوم ایمان بر سه رکن استوار است: باور قلبی، اقرار زبانی و عمل با اعضا و جوارح. مؤمن از یک سو به حقّانیت آیین اسلام باور قلبی دارد و از دیگر سو، باور او با اعتراف زبانی و التزام عملی همراه است. چنانچه ایمان به قلب انسان وارد شود و انسان حقایق الهی را از عمق جان بپذیرد، ایمان، در قالب کردار و رفتار نیکوی او ظاهر میگردد؛ امّا در اثر حسادت، نشانِ ایمان ـ که همان کارهای نیک انسان است ـ از بین میرود. چه بسا مؤمن، کارهای نیک و عبادات فراوانی چون نماز، روزه، حج و سایر عبادات انجام دهد؛ ولی در اثر رشکورزی و آرزوی زوال نعمت دیگران، آثار اعمال نیکش تباه گردد. با مداومت بر حسادت، اصل ایمان زیان میبیند و رفته رفته، دین و ایمان از بین میرود. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله روزی به اصحاب خود فرمود:
۰.ألا إنَّهُ قَد دَبَّ إلَیکُم داءُ الأُمَمِ مِن قَبلِکُم وَ هُوَ الحَسَدُ لَیسَ بِحالِقِ الشَّعرِ لَکِنَّهُ حالِقُ الدِّینِ.۲
۰.هان! بیماری امّتهای پیشین به شما سرایت کرده و آن، حسادت است. این بیماری نه موی سر را، که دین را میتراشد و از بین میبرد.
بنا بر این، چنانچه این بیماری اخلاقی درمان نگردد و حسادت در وجود انسان ثابت بماند، نه تنها رفتارهای نیک انسان را تباه میکند، بلکه باور قلبی و اقرار زبانی را نیز تحت تأثیر قرار میدهد و از ایمان چیزی نمیگذارد.
۱۲. مردمآزاری
چنان که در بیان نخستین آفت ایمان۳ گذشت، یک یا دو بار انجام دادن بسیاری از گناهان،