219
ایمان در قرآن

خواست خود را بر اراده خداوند، ترجیح می‌دهد و به چیزی که خداوند از فضل و کَرَم خود به دیگری داده است، رشک می‌ورزد. قرآن کریم، در باره کسانی که به مقام الهی پیامبر صلی الله علیه و اله و خاندانش رشک می‌برند، می‌فرماید:

(یَحسُدُونَ النَّاسَ عَلى‏ ما آتاهُمُ اللهُ مِن فَضلِهِ.۱

۰.آنها به مردم (پیامبر و خاندانش) به خاطر آنچه خداوند از فضلش به آنها داده، حسد مى‏ورزند).

نعمت‌های مادّی، معنوی، فردی، اجتماعی، سیاسی، خانوادگی و هر نعمتی که تصوّر شود، از جانب خداوند به انسان‌ها عنایت می‌شوند۲ و مردم از خودشان، هیچ نعمت و خوشی‌ ندارند. کسی که بخواهد نعمتی که خداوند از فضل خود به دیگران داده، از بین برود، با اراده و خواست خداوند مخالفت ورزیده است. از این رو، حسادت، آفت خطرناکی است که اساس ایمان را تهدید می‌کند.

از نگاه احادیث، حسد با ایمان سازش ندارد و به تدریج، سبب نابودی ایمان می‌گردد. دلی که با حسادت و رشک‌ورزی خو بگیرد، به تدریج از ایمان خالی می‌شود؛ زیرا در قلب انسان، ایمان و حسد با هم جمع نمی‌شوند. قلب، یا ظرف ایمان است و یا ظرف حسد. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله می‌فرماید:

۰.لا یَجتَمِعانِ فِی قَلبِ عَبدٍ الإیمانُ وَ الحَسَدُ.۳

۰.در دل هیچ بنده‌ای، ایمان و حسادت، با هم گرد نمی‌آیند.

بر اساس برخی از احادیث، تأثیر حسد در زوال ایمان، همچون تأثیر آتش در سوزاندن هیزم است و حسد، به سانِ آتشِ هیزم‌سوز، ایمان را از بین می‌برد.۴ البتّه بر اساس برخی از احادیث، حسد، کارهای نیک را از بین می‌برد. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله می‌‌فرماید:

1.. نساء: آیۀ ۵۴.

2.. (وَ ما بِكُم مِن نِعمَةٍ فَمِنَ اللَّه؛ و هر نعمتى كه داريد، از جانب خداوند است).

3.. سنن النسائی: ج ۶ ص ۱۳.

4.. «إنَّ الحَسَدَ یَأكُلُ الإيمانَ كَما تَأكُلُ النَّارُ الحَطَبَ» (الکافی: ج ۲ ص ۳۰۶ ح ۲).


ایمان در قرآن
218

ایمان، پیوندی استوار و پا بر جا است و هرگز گسسته نمی‌شود. هر گاه جامه شرم و آزرم از قامت دین و ایمان رخت بندد، نشانه‌های بی‌‌دینی پدیدار می‌گردد و بی‌شرمی سبب فاصله گرفتن از ایمان می‌شود. امام باقر علیه السلام می‌فرماید:

۰.الحَیاءُ وَ الإیمانُ مَقرُونانِ فی قَرَنٍ فَإذا ذَهَبَ أحَدُهُما تَبِعَهُ صاحِبُهُ.۱

۰.شرم و ایمان به هم پیوسته‌ اند. هر گاه یکی از آنها برود، دیگری هم در پی آن روانه می‌شود.

کسی که بی‌شرمی پیشه سازد، زمینه انجام هر گناه و آلودگی را در خود به وجود می‌آورد و روز به روز از دین الهی فاصله می‌گیرد. به همین دلیل، امام صادق علیه السلام می‌فرماید:

۰.لا إیمانَ لِمَن لا حَیاءَ لَهُ.۲

۰.آن را که شرم نیست، ایمان نیست.

آن که از شرم و آزرم، طرفی نبندد، در انجام هر زشتی بی‌پروا خواهد بود و از هیچ کاری خودداری نمی‌کند. از همین رو، حیا و آزرم، از آموزه‌های پیامبران الهی است و آنان خطر بی‌شرمی را همواره به پیروان خود گوشزد کرده‌اند. امام کاظم علیه السلام می‌فرماید:

۰.ما بَقیَ مِن أمثالِ الأنبیاءِ علیهم السلام إلّا کَلِمَةٌ: إذا لَم تَستَحیِ فَاعمَل ما شِئتَ.۳

۰.از مَثَل‌های پیامبران علیهم السلام جز این جمله بر جای نمانده است: «اگر حیا نداشتی، هر کاری می‌خواهی بکن».

۱۱. حسادت

حسد، آرزوی نیستى و زوال نعمت از کسى است که سزاوار آن باشد.۴ بهره‌مندی دیگران از نعمت، برای انسان حسود، رنج‌آور است و چه بسا با این که نعمت را برای خود نمی‌خواهد، تلاش می‌کند تا نعمتی که خداوند به دیگران بخشیده است،‌ از ایشان گرفته شود. در حقیقت، او به خاطر برخورداری دیگران از نعمت، به پیشگاه خداوند شکایت دارد. او

1.. الکافی: ج ۲ ص ۱۰۶ ح ۴، تحف العقول: ص ۲۹۷.

2.. الکافی: ج ۲ ص ۱۰۶ ح ۵.

3.. الخصال: ص ۲۰ ح ۶۹.

4.. «الحسد: تمنّي زوال نعمة من مستحقّ لها» (مفردات ألفاظ القرآن: ص ۱۱۸).

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 120496
صفحه از 436
پرینت  ارسال به