213
ایمان در قرآن

ندارم،‌ آیا این دروغ به شمار می‌آید؟ پیامبر صلی الله علیه و اله فرمود:

۰.إنَّ الکَذِبَ لَیُکتَبُ حَتَّى یُکتَبَ الکُذَیبَةُ کُذَیبَةً.۱

۰.دروغ نوشته می‌شود. حتّی دروغ کوچک هم «دروغ کوچک» نوشته می‌شود.

۸. روا شمردن حرام‌ها۲

یکی از آفت‌های ایمان، روا شمردنِ اموری است که در دین الهی به عنوان حرام معرّفی شده‌اند. از نظر لغت، حرام، چیزی است که از آن منع شده۳ و در مقابل حلال قرار دارد.۴ از این رو، هر امری که در شریعت ممنوع دانسته شود، حرام الهی به شمار می‌آید. با توجّه به ممنوعیت ترک واجب، می‌توان وا نهادنِ واجبات را نیز همچون انجام محرّمات، حرام الهی دانست. حرام الهی، به منزله قُرقگاه الهی است که حفظ حریم آن، از نشانه‌های نیک‌فرجامی است و شکستن آن، گناه و نافرمانی خداوند به شمار می‌آید.

گناه و نافرمانی خداوند، به دو شکل صورت می‌گیرد: گاهی گنهکار، به ناروا بودن نافرمانی و سرکشی، گردن ‌می‌نهد و در هنگام ارتکاب گناه، خود را خطاکار می‌داند. در این صورت، به وقت ندامت، راه توبه و بازگشت به روی او باز است؛ ولی گاهی افزون بر گناه و نافرمانی، ناشایستی عمل خویش را انکار می‌کند و حرام الهی را روا و جایز می‌شمرد. روا دانستن حرام الهی، آفت ایمان است و بنیاد ایمان را از پایه ویران می‌کند.

باور به ناروا بودنِ آنچه از نگاه آیین الهی، به عنوان حرام شناخته می‌شود، امری ضروری است و همگان باید آن را به عنوان قانون دین بپذیرند و احترام آن را بر خود لازم بدانند. مؤمن، کسی است که افزون بر پایبندی اعتقادی به برنامه‌ها و قوانین دین، به ورای آنچه خداوند از آن نهی فرموده، قدم نگذارد و از انجام حرام الهی بپرهیزد. کسی که افزون بر پرهیز از کارهای ناشایستی که

1.. بحار الأنوار: ج ۶۹ ص ۲۵۸.

2.. آنچه تا کنون در بحث آفت‌های ایمان مطرح شد، اموری هستند که در قرآن کریم، به عنوان آفت ایمان ذکر شده‌اند. در برخی از احادیث نیز اموری به عنوان آفت ایمان مطرح شده‌اند که برای تکمیل بحث آفت‌های ایمان، به آنها می‌پردازیم. آنچه از این پس ذکر می‌شود، آفت‌های ایمان از نگاه احادیث هستند که با هدف کامل شدن بحث به آنها اشاره می‌کنیم.

3.. «الحرام الممنوع منه» (مفردات ألفاظ القرآن: ص ۱۱۴).

4.. «و الحرام ضدّ الحلال» (کتاب العین: ج ۳ ص ۲۲۳).


ایمان در قرآن
212

الهی همراه می‌سازد. انسان مؤمن باید از همان ابتدا از دروغگویی پرهیز کند و نگذارد طعم مسموم دروغ، ذائقه روحش را فاسد سازد.

دروغ کوچک، راه را برای دروغ بزرگ باز می‌کند و دروغ بزرگ، آفت ایمان است. کسی که بر دروغ کوچک اصرار ورزد، رفته رفته شایستگی پاسداری از گوهر ایمان را از دست خواهد داد. به همین جهت در احادیث، بر پرهیز از دروغ‌های کوچک، تأکید گردیده و از دروغ گفتن به شوخی نیز نهی شده است. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله می‌فرماید:

۰.إنَّ الکَذِبَ لا یَصلَحُ مِنهُ جِدٌّ و لا هَزلٌ، وَ لا أن یَعِدَ الرَّجُلُ ابنَهُ، ثُمّ لا یُنجِزُ لَهُ، إنَّ الصِّدقَ یَهدی إلى البِرِّ وَ إنَّ البِرَّ یَهدی إلَى الجَنَّةِ، وَ إنَّ الکَذِبَ یَهدی إلَى الفُجورِ، وَ إنَّ الفُجورَ یَهدی إلَى النَّارِ.۱

۰.دروغ، چه جدّی و چه شوخی آن، درست نیست. همچنین درست نیست که مرد به فرزند خود وعده‌ای بدهد و به آن عمل نکند. همانا راستگویی، به نیکی ره‌نمون می‌شود و نیکی به بهشت هدایت می‌کند و دروغ به معصیت و انحراف [از حق] می‌کشاند و معصیت و انحراف، به آتش ره‌نمون می‌شود.

انسان مؤمن، افزون بر پرهیز از دروغ بستن به خدا و رسول و سایر دروغ‌ها، باید از به شوخی دروغ گفتن و تعارف‌های دروغین نیز خودداری ورزد. اسماء بنت عُمَیس می‌گوید: در شب زفاف عایشه، من ساقدوش عایشه بودم. او را آماده کردم و به نزد پیامبر خدا صلی الله علیه و اله بردم. عدّه‌ای از زنان نیز با من بودند. به خدا سوگند، نزد پیامبر خدا خوراکی جز یک کاسه شیر نبود. پیامبر خدا، مقداری شیر نوشید و سپس کاسه را به دست عایشه داد. عایشه از گرفتن کاسه شیر شرم کرد. من گفتم: دست پیامبر خدا را رد نکن؛ ظرف را بگیر. عایشه با حالت شرم، کاسه را گرفت و مقداری شیر نوشید. سپس پیامبر صلی الله علیه و اله فرمود: «به بقیّه زنان هم بده بنوشند». آنها گفتند: ما میل نداریم. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله فرمود: «گرسنگی و دروغ را با هم جمع نکنید». گفتم: ای پیامبر خدا! اگر کسی از ما میل به چیزی داشته باشد و بگوید میل

1.. کنز العمّال: ج ۳ ص ۶۲۲ ح ۸۲۱۷.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 120252
صفحه از 436
پرینت  ارسال به