211
ایمان در قرآن

می‌گشاید و هر گناهی را بی‌باکانه انجام می‌دهد. خطر هیچ گناهی به اندازه شرابخواری نیست؛ زیرا شرابخواری، راه انجام سایر گناهان را هموار می‌سازد. با این وجود، خطر دروغ، از خطر شرابخواری بیشتر است و دروغ، بیش از شرابخواری، زمینه ورود به گناهان را فراهم می‌آورد. به همین‌ دلیل، در احادیث، دروغ را کلید ورود به هر پلیدی دانسته‌اند. امام عسکری علیه السلام می‌فرماید:

۰.جُعِلَتِ الخَبائِثُ فی بَیتٍ وَ جُعِلَ مِفتاحُهُ الکَذِبَ.۱

۰.همه پلیدی‌ها در یک خانه نهاده شده‌اند و کلید آن، دروغ قرار داده شده است.

از این رو، کسی که دروغگویی را ترک کند، کلید ورود به سایر گناهان را از بین برده است و با این کار، خود را از آلوده شدن به هر گناهی، رها ساخته است. در حدیث است که مردی به پیامبر خدا صلی الله علیه و اله گفت: ای پیامبر خدا! چهار کار خوشایند من است: زنا، شرابخواری، دزدی و دروغ؛ امّا هر کدام را که بفرمایید، به خاطر شما ترک می‌کنم. پیامبر صلی الله علیه و اله فرمود: «دروغ را رها کن». مرد رفت و تصمیم گرفت زنا کند؛ امّا با خودش گفت: پیامبر از من می‌پرسد که زنا کرده‌ای یا نه؟ اگر انکار کنم، قولی را که به ایشان داده‌ام، شکسته‌ام و اگر اقرار کنم، حد می‌خورم. سپس تصمیم گرفت دزدی کند و بعد تصمیم گرفت شراب بخورد؛ امّا هر بار، همین فکر به ذهنش آمد. از این رو، نزد پیامبر خدا باز گشت و گفت: شما راه را به کلّی بر من بستید. من همه این کارها را رها کردم.۲

با توجّه به نقش کلیدی دروغ در گستردن بستر گناه، خطر آن، بیش از سایر گناهان است و دروغ‌پردازی، بیش از هر گناهی، ایمان انسان را در معرض نیستی قرار می‌دهد. از این رو، همان طور که سماجت بر انجام گناه، موجب سلب گوهر ایمان می‌گردد، مداومت بر دروغگویی نیز سبب از دست رفتن ایمان می‌گردد و از آفت‌های ایمان شمرده می‌شود.

بنا بر این، نظر برگزیده این است که هر دروغی، آفت ایمان است و سماجت بر دروغگویی، به بی‌ایمانی می‌انجامد و فرجام انسان را با جدا شدن از دین و تکذیب آیات

1.. بحار الأنوار: ج ۶۹ ص ۲۶۳ ح ۴۶.

2.. ر. ک: شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید: ج ۶ ص ۳۵۷.


ایمان در قرآن
210

دروغ نمی‌گذارد انسان به آن مرتبه از ایمان دست یابد که از ایمانش، احساس مسرّت و شادی و شیرینی کند. کسی که بخواهد طعم ایمان را بچشد، نه تنها دروغ به خدا و پیامبر صلی الله علیه و اله را باید ترک کند، بلکه حتّی دروغ‌های کوچک و به شوخی را هم باید ترک کند. بنا بر این، ممکن است کسی مؤمن باشد و دروغ هم از او صادر شود، ولی چنین فردی به درجات بالای ایمان دست نمی‌یابد و نمی‌تواند از ایمانش احساس لذّت کند. درجات بالای ایمان با مطلق دروغ، سازش ندارد.

سه.تنافی مطلق دروغ با هر مرتبه‌ای از ایمان

همان طور که پیش از این گذشت، زمانی که تیرگی گناه در دل انسان انباشته شود، بازگشت به نیکی میسّر نمی‌گردد و گناه پی در پی، سرانجام، انسان را به تکذیب آیات الهی می‌کشاند:

(ثُمَّ کانَ عاقِبَةَ الَّذینَ أساؤُا السُّواى‏ أن کَذَّبُوا بِآیاتِ اللَهِ وَ کانُوا بِها یَستَهزِؤُن.۱

۰.سپس عاقبت کسانى که کارهاى زشت انجام دادند، این شد که آیات خدا را تکذیب کردند و آنها را به سُخره می‌گرفتند).

گناه پی در پی، شایستگی ایمان را از انسان می‌گیرد و قدرت پاسداری از گوهر ایمان را فرو می‌نشاند. از این رو، سرانجام پافشاری و اصرار بر هر گناهی، ناپایداری در ایمان و دروغ‌ انگاشتن آیات الهی خواهد بود. بر اساس برخی احادیث، تأثیر دروغگویی در فساد جوهر ایمان، بیش از سایر گناهان است و دروغ، بیش از هر گناهی، انسان را به بی‌ایمانی نزدیک می‌کند. امام باقر علیه السلام می‌فرماید:

۰.إنَّ اللَّهَ عزّ و جل جَعَلَ لِلشَّرِّ أقفالًا وَ جَعَلَ مَفاتِیحَ تِلکَ الأقفالِ الشَّرَابَ وَ الکَذِبُ شَرٌّ مِنَ الشَّرابِ.۲

۰.خدای عزّ و جل برای بدی، قفل‌هایی قرار داده و کلیدهای آن قفل‌ها را شراب قرار داده است و دروغ، بدتر از شراب است.

شرابخوار با نوشیدن جرعه‌های آلوده و سکرآور، دروازه هر بدی‌ و زشتی را به روی خود

1.. روم: آیۀ ۱۰.

2.. الکافی: ج ۲ ص ۳۳۸ ح ۳.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 120264
صفحه از 436
پرینت  ارسال به