امام علیه السلام گفت: «شنیدهام که گروهی در باره شما غلو پیشه کرده و از حد فراتر رفتهاند».۱
در چنین فضایی، احادیث و اخبار غلوآمیز و ساختگی در میان مردم رواج پیدا کرده بود. ابراهیم بن ابی محمود میگوید: به امام رضا علیه السلام گفتم: ای فرزند پیامبر خدا! ما در باره فضایل امیر مؤمنان علیه السلام و فضایل شما اهل بیت، اخباری در دست داریم که راویانِ آنها، مخالفان شما هستند و چنان اخباری را از شما سراغ نداریم. آیا آنها را بپذیریم یا رد کنیم؟ امام علیه السلام فرمود:
۰.یا ابنَ أبی مَحمُودٍ إنَّ مُخالِفینا وَضَعُوا أخباراً فی فَضائِلِنا وَ جَعَلُوها عَلَى أقسامٍ ثَلاثَةٍ أحَدُها الغُلُوُّ وَ ثانیها التَّقصیرُ فی أمرِنا وَ ثالِثُها التَّصریحُ بِمَثالِبِ أعدائِنا فَإذا سَمِعَ النَّاسُ الغُلُوَّ فینا کَفَّرُوا شِیعَتَنا وَ نَسَبُوهُم إلَى القَولِ بِرُبُوبِیَّتِنا وَ إذا سَمِعُوا التَّقصیرَ اعتَقَدُوهُ فِینا وَ إذا سَمِعُوا مَثالِبَ أعدائِنا بِأسمائِهِم ثَلَبُونا بِأسمائِنا وَ قَد قالَ اللَّهُ عزّ و جل: (وَ لا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدواً بِغَیرِ عِلمٍ)۲.۳
۰.ای پسر ابو محمود! مخالفان ما، در باره فضایل ما اخباری را جعل کردهاند که بر سه دسته اند: یک دسته از آنها، غلوآمیزند. دسته دوم، کوتاهی در حقّ ماست و دسته سوم، تصریح به معایب دشمنان ماست. مردم هر گاه اخبار غلوآمیز را در باره ما بشنوند، شیعیان ما را تکفیر میکنند و آنان را معتقد به ربوبیّت ما میخوانند، و هر گاه اخبار تقصیرآمیز را در حقّ ما بشنوند، به آنها معتقد میشوند، و هر گاه اخباری را بشنوند که در آنها به نامِ دشمنان ما، بد گفته شده است، از ما صراحتاً بد میگویند، حال آن که خداوند فرموده است: (آنان را که [مشرکان] به جای خدا میخوانند، دشنام مدهید که آنان نیز خدا را به ستم و از روی نادانی، دشنام خواهند داد).
بنا بر این، اخبار غلوآمیز، دستساخته مخالفان اهل بیت علیهم السلام است که برای ضربه زدن به دین و جایگاه واقعی ایشان، به ترویج چنین اخباری در میان مردم میپرداختند. هدف آنها این بود که مردم با شنیدن چنین اخباری، به جای نزدیک شدن به شیعیان و بهرهگیری از