169
ایمان در قرآن

امام زین العابدین علیه السلام در دعای ابو حمزه می‌فرماید:

۰.أنَّکَ لا تَحجُبُ عَن خَلقِکَ إلَّا أن تَحجُبَهُمُ الأعمالُ دُونَک.

۰.تو خود را از آفریدگانت در پرده نکردی؛ بلکه کردارهای خودِ آنان، میان تو و ایشان پرده شد.

گناه، میان انسان و حقایق الهی فاصله می‌اندازد و قدرت درک انسان را پایین می‌آورد. از این رو، از ارتباط با خداوند و مشاهده جمال او محروم می‌ماند. کسی که حجاب گناه، قدرت بینایی او را کم‌سو نکند و دلش با زنگار گناه تیره نگردد، در آن روز به فیض لقای معنوی پروردگار دست می‌یابد:

جمال یار ندارد حجاب و پرده، ولی غبار ره بنشان تا نظر توانی کرد

در حدیث است که فردی از زنادقه، از امام رضا علیه السلام پرسید: چرا خداوند از دیده مردم، در حجاب است و خود را به مردم نشان نمی‌دهد تا مردم با دیدن او ایمان بیاورند؟ از نگاه او، چنانچه خداوند برای مردم نمایان بود، همه با او آشنا می‌شدند و به سخنانش گوش می‌دادند. امام علیه السلام در پاسخ او فرمود:

۰.إنَّ الحِجابَ عَنِ الخَلقِ لِکَثرَةِ ذُنُوبِهِم فَأمَّا هُوَ فَلا یَخفَى عَلَیهِ خافیَةٌ فی آناءِ اللَّیلِ وَ النَّهارِ.۱

۰.حجاب مردمان [و غفلت آنان از خدا] به سبب فراوانیِ گناهانشان است؛ امّا خدا [در حجاب نیست و] هیچ امر پنهانی در دلِ شب و روز، از او پوشیده نمی‌مانَد.

خداوند از مردم پوشیده و در حجاب نیست؛ بلکه فراوانی و تراکم گناهان سبب می‌شود که دیده نشود. اگر انسان گناه نکند، می‌تواند با چشم دل و دیده جان، خداوند را درک کند و از این راه به مشاهده جمال و جلال او بپردازد.

۲. ظلم

واژه «ظلم» در لغت به معنای رعایت نکردن جایگاه واقعی امور است۲ و در مقابل آن، مفهوم عدل قرار دارد.۳ در مَثَل‌ گفته می‌شود: «کسی که به پدرش شبیه باشد، ظلم نکرده

1.. التوحید: ص ۲۵۲ ح ۳.

2.. «أصله وَضعُ الشیء في غير موضِعه» (لسان العرب: ج ۱۲ ص ۳۷۳). نیز، ر. ک: صحاح اللغة: ج ۵ ص ۱۹۷۷.

3.. «العدل: خلاف الجور» (صحاح اللغة: ج ۵ ص ۱۷۶۰).


ایمان در قرآن
168

پی، صفحه سفید دل را تیره می‌سازند. چنانچه گنهکار سیاهی آن را با آب توبه بشوید، دیگر بار شفّافیت خود را باز می‌یابد؛ ولی اگر فرصت توبه را از دست بدهد و بر سیاهی دل بیفزاید، سفیدی و شفّافیت آن به کلّی از بین می‌رود. زمانی که غبار گناه، سراسر دل را فرا گیرد، بازگشت به نیکی میسّر نمی‌گردد و ایمان سلب می‌شود. نشانه این حالت، تمسخر و دروغ انگاشتن آموزه‌های دین است. امام صادق علیه السلام به نقل از پدر بزرگوارش می‌فرماید:

۰.ما مِن شَی‏ءٍ أفسَدَ لِلقَلبِ مِن خَطیئَةٍ إنَّ القَلبَ لَیُواقِعُ الخَطیئَةَ فَما تَزالُ بِهِ حَتَّى تَغلبَ عَلَیهِ فَیُصَیِّرَ أعلاهُ أسفَلَهُ.۱

۰.هیچ چیزی بیشتر از گناه، دل را تباه نمی‌کند. همانا دل با گناه درگیر می‌شود؛ ولی گناه چندان به آن می‌پردازد (سماجت می‌کند) که سرانجام بر آن چیره می‌گردد و دل واژگونه می‌شود.

حاصل درگیری گناه با دل، سنگ‌دلی و سخت‌دلی است. چنانچه گناه بر دل انسان چیره گردد و سرزمین آن را به تصرّف در آورد، آبادانی آن را به ویرانه تبدیل می‌کند. چنین دلی، توان پیوند با خداوند را از دست می‌دهد و نمی‌تواند جایگاه معرفت و محبّت خداوند باشد. به همین دلیل از درک حقایق دین و پاسداری از گوهر ایمان ناتوان می‌ماند و ایمان از او سلب می‌شود.

محرومیت گنهکار از شناخت حق و درک حقایق دینی، مخصوص دنیا نیست؛ بلکه در آخرت نیز از برکات ایمان، بی‌بهره می‌ماند و نمی‌تواند با خداوند ارتباط بر قرار کند. قرآن کریم در باره حالت چنین انسان‌هایی در صحنه محشر می‌فرماید:

۰.( کَلاَّ إنَّهُم عَن رَبِّهِم یَومَئِذٍ لَمَحجُوبُون.۲

۰.چنین نیست [که آنها می‌پندارند]! بى ‏تردید، آنها در آن روز از [عنایات] پروردگارشان در حجاب‌ اند).

عامل محرومیت انسان از کرامت و لطف خداوند، کردار ناشایست و گناه‌آلود اوست.

1.. الکافی: ج ۲ ص ۲۶۸ ح ۱.

2.. مطفّفین: آیۀ ۱۵.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 120506
صفحه از 436
پرینت  ارسال به