167
ایمان در قرآن

از نظر قرآن، ریشه یاوه‌گویی منکران قیامت و آیات الهی، گناه و دستاوردِ ناشایست آنان است که موجب زنگار گرفتن دل‌هایشان شده است:

۰.( کَلاَّ بَل رانَ عَلى‏ قُلُوبِهِم ما کانُوا یَکسِبُونَ.۱

۰.چنین نیست [که آیات ما افسانه باشد]؛ بلکه بر دل‏هاى آنان آنچه [از گناهان] انجام می‌دادند، زنگار بسته است).

زنگار گناه، بر آینه قلب‌ گنهکار متراکم می‌شود و توان حقیقت‌بینی را از او می‌گیرد. به همین دلیل، شایستگی ایمان را از دست می‌دهد و حقایق الهی بر او مخفی می‌ماند.

گناه و نافرمانی خداوند، موجب زنگار گرفتن آینه دل می‌شود. زمانی که آینه دل زنگار بگیرد، حقایق را به درستی نشان نمی‌دهد و انسان به تکذیب حقایق رو می‌آورد. از این رو، دیگر خداوند را نمی‌شناسد و خداباوری برای او مفهوم ندارد. امام باقر علیه السلام می‌فرماید:

۰.ما مِن عَبدٍ إلَّا وَ فی قَلبِهِ نُکتَةٌ بَیضاءُ فَإذا أذنَبَ ذَنباً خَرَجَ فی النُّکتَةِ نُکتَةٌ سَوداءُ فَإن تَابَ ذَهَبَ ذَلِکَ السَّوادُ وَ إن تَمادَى فی الذُّنُوبِ زادَ ذَلِکَ السَّوادُ حَتَّى یُغَطِّیَ البَیاضَ فَإذا غَطَّى البَیاضَ لَم یَرجِع صاحِبُهُ إلَى خَیرٍ أبَداً وَ هُوَ قَولُ اللَّهِ عزّ و جل: ( کَلَّا بَل رانَ عَلى‏ قُلُوبِهِم ما کانُوا یَکسبُون).۲

۰.هیچ بنده‌ای نیست، مگر آن که در دلش نقطه‌ای سفید وجود دارد. پس هر گاه گناهی انجام دهد، در آن نقطه، نقطه‌ای سیاه پدید می‌آید. اگر توبه کرد، آن سیاهی می‌رود و اگر در گناهان فرو رفت، نقطه سیاه افزایش می‌یابد، چندان که همه سفیدی را فرو می‌پوشاند، و چون سفیدی پوشانده شد، گنهکار، دیگر به خیر و صلاح باز نمی‌آید. این است سخن خدای عزّ و جل که: (به حقیقت، آنچه [از گناهان] انجام می‌دادند، بر دل‌هایشان زنگار بسته است).

فطرت و سرشت انسان، همچون آینه‌ای پاک و شفّاف، نشان‌ دهنده مظاهر جمال و جلال الهی است. شفّافیت آینه فطرت تا زمانی است که به وسیله تیرگی گناه‌ آلوده نگردد. گناهان پی در

1.. مطفّفین: آیۀ ۱۴.

2.. الکافی: ج ۲ ص ۲۷۳ ح ۲۰.


ایمان در قرآن
166

ریشخند می‌کنند و به انکار توحید و تعالیم مکتب وحی می‌پردازند.

گناه، آفت دینداری و مانع پاسداری از گوهر ایمان است و موجب می‌شود انسان نتواند ایمان خود را نگه دارد. در حقیقت، آلودگی به گناهان، مانع ارتباط انسان با خداوند می‌شود و بین انسان و معنویت فاصله می‌اندازد. انسان باید از آغاز با کنترل هوس‌ و شهوت، از بیراهه گناه باز ایستد و در صورت انجام دادن گناه، آلودگی آن را با آب توبه بر طرف کند.

چنانچه از گناه توبه نکند و در تاریکی گناه، به حرکت خود ادامه دهد، دلش به وسیله زنگار گناهان، تاریک می‌شود و نمی‌تواند با خداوند ارتباط بر قرار کند. از این رو همه حقایق الهی را دروغ و افسانه می‌پندارد و توان نگهداری ایمان را از دست می‌دهد.

از مهم‌ترین حقایق الهی، قیامت و زندگی پس از مرگ است که باور آن، نقش مهمّی در دستیابی انسان به سعادت ایفا می‌کند. قرآن کریم، عامل تکذیب روز جزا را گناه و معصیت معرّفی می‌کند و ضمن هشدار به تکذیب‌ کنندگان آن، می‌فرماید:

۰.(وَیلٌ یَومَئِذٍ لِلمُکَذِّبینَ * الَّذینَ یُکَذِّبُونَ بِیَومِ الدِّینِ * وَ ما یُکَذِّبُ بِهِ إلَّا کُلُّ مُعتَدٍ أثیمٍ * إذا تُتلى‏ عَلَیهِ آیاتُنا قالَ أساطیرُ الأوَّلین.۱

۰.واى در آن روز بر تکذیب‏ کنندگان * آنان که روز جزا را تکذیب مى‏کنند! * و آن را جز هر متجاوز گنه‏پیشه تکذیب نمى‏کند * همان که هر گاه آیات ما برای او تلاوت مى‏شود، مى‏گوید: افسانه‏هاى پیشینیان است).

باور به زندگی پس از مرگ و محکمه الهی، بزرگ‌ترین مانع در برابر گناه و تجاوز در زندگی دنیاست. به همین دلیل، گنهکاران و متجاوزان، برای فراهم آوردن زمینه ارتکاب مفاسد به صورت آزادانه، زندگی پس از مرگ را افسانه و دروغ می‌خوانند. آنان مرگ را پایان راه می‌دانند و با پوسیدن جسم، همه چیز را تمام شده می‌انگارند. به باور آنها در ورای مرگ، حساب و کتابی در کار نیست و اخباری که از عالم پس از مرگ خبر می‌دهند، خیالبافی و افسانه‌سرایی گذشتگان است و حقیقتی را ثابت نمی‌کند. از این رو با شنیدن آیات الهی، آنها را بافته‌های بشری می‌دانند.

1.. مطفّفین: آیۀ ۱۰ ـ ۱۳.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 120515
صفحه از 436
پرینت  ارسال به