ایمانی خود، با چنین آفتهایی رو به روست، همواره باید خود را در معرض آفات و موانع پایداری ایمان بداند و آماده پاسداری از گوهر ایمان باشد. لازمه پاسداری از گوهر ایمان، شناخت اموری است که در قرآن و احادیث به عنوان آسیبهای ایمان معرّفی شدهاند. این امور، عبارت اند از:
۱. گناه و نافرمانی خداوند
مهمترین آفت ایمان، بیتقوایی و نافرمانی خداوند است. ریشه تمام اموری که از نگاه قرآن و احادیث، به عنوان آفت ایمان شناخته میشوند، بیتقوایی و انجام اعمال ناشایست است. پافشاری بر گناه و نافرمانی خداوند موجب میشود فرجام انسان، با بیایمانی و انکار باورهای دینی تمام شود. قرآن کریم، مهمترین خطر گناه برای انسان مؤمن را دروغ انگاشتن و ریشخند کردنِ آیات الهی در فرجام کار میداند:
(ثُمَّ کانَ عاقِبَةَ الَّذینَ أساؤُا السُّواى أن کَذَّبُوا بِآیاتِ اللهِ وَ کانُوا بِها یَستَهزِؤُن.۱
۰.سپس عاقبت کسانى که کارهاى زشت انجام دادند، این شد که آیات خدا را تکذیب کردند و آنها را به سُخره میگرفتند).
فعل «کان» از افعال ناقصه است که به اسم و خبر نیاز دارد. واژه «عاقبة»، خبر «کان» و منصوب است و بر اسم آن، مقدّم گردیده است. در مورد اسم «کان» دو احتمال وجود دارد:
۱. بنا بر احتمال نخست، عبارت «أن کَذَّبُوا بِآیاتِ اللّهِ»، اسم «کان» است که به تأویل مصدر میرود؛ یعنی عبارت چنین میشود: «کان التکذیبُ عاقبةَ الذین أساؤا السوای». بر اساس این ترکیب، معنای آیه چنین است: تکذیب آیات الهی، عاقبت کسانی است که کار زشت انجام میدهند. به تعبیر دیگر، سرنوشت کسانی که به گناه و کار زشت مبتلا هستند، تکذیب آیات الهی و جدایی از ایمان است.
بر اساس این احتمال، آیه شریف در مقام معرّفی گناه و نافرمانی خداوند به عنوان مهمترین آفت دین و ایمان است.