145
ایمان در قرآن

مقام ایمان پایدار می‌رساند. امیر مؤمنان علیه السلام در بیانی پندآموز، به کمیل بن زیاد می‌فرماید:

۰.یا کُمَیلُ إنَّهُ مُستَقَرٌّ وَ مُستَودَعٌ فَاحذَر أن تَکُونَ مِنَ المُستَودَعِینَ وَ إِنَّمَا یَستَحِقُّ أن یَکُونَ مُستَقَرّاً إذا لَزِمتَ الجادَّةَ الواضِحَةَ الَّتی لا تُخرِجُکَ إلى عِوَجٍ وَ لا تُزِیلُکَ عَن مَنهَجٍ.۱

۰.ای کمیل! [ایمان،] استوار و عاریتی دارد.‏ پس هشدار که از عاریت‌داران نباشی. ایمان، آن گاه استوار می‌شود که پیوسته راه روشن را بپویی؛ راهی که تو را به کژی نکشاند و از راهت به در نبرد.

از نگاه امیر مؤمنان علیه السلام، انسان با حرکت در راه روشنی که عقل و شرع به او نشان می‌دهند، شایسته ایمان پایدار می‌گردد. راه روشنِ عقل و شرع، عمل به آموزه‌های روشن دین است که انسان را در صراط مستقیم الهی قرار می‌دهد؛ راهی که هرگز گم‌راه کننده نیست و حرکت در آن موجب استواری ایمان می‌گردد.

به پندار برخی، سیر و سلوک الهی و رسیدن به کمالات معنوی، تنها با هدایت مرشدی که به اذکار و اوراد آگاهی دارد، میسّر می‌گردد و کسی بدون دستور العمل‌ و چلّه‌نشینی، راه به جایی نمی‌برد. از همین رو برای دستیابی به کمالات معنوی، راه‌های پُرخطر و نامطمئن در پی می‌گیرند، در حالی که به توصیه امیر مؤمنان علیه السلام، کسی که به دستورهای روشن دین عمل کند، به تمام مقامات و کمالات معنوی خواهد ‌رسید.

راه دستیابی به ایمان پایدار، جدا نشدن از راه روشن دین است و نیازی به چلّه‌نشینی و مرشد نیست. البتّه نقش معلّم و استاد کامل، در ترقّی و تکامل بر کسی پوشیده نیست و بدون تردید، استاد و مربّی می‌تواند برای پویندگان راه ایمان، روشنگر باشد. در عین حال نباید رسیدن به کمالات را مشروط به هدایت استادی دانست که خود به نقطه کمال رسیده است. قرآن، راه کمال را به همگان نشان داده است و هر فردی می‌تواند با مراجعه به قرآن، راه رسیدن به کمالات را بشناسد.

برای قرار گرفتن در راه روشن دین، توجّه به چند نکته لازم است:

1.. تحف العقول: ص ۱۷۴.


ایمان در قرآن
144

جایی می‌رسد که در مقابل وصیّ پیامبر خدا صلی الله علیه و اله شمشیر می‌کشد. زمانی که از امیر مؤمنان علیه السلام موقعیت و مقام طلب کرد، امیر مؤمنان علیه السلام ولایت بر ممالک اسلامی را از او دریغ نمود و او را لایق منصب حکومت بر مسلمانان ندانست. زبیر به محض این که با ممانعت امام علیه السلام مواجه شد، راه خود را از امیر مؤمنان علیه السلام جدا ساخت و آتش جنگ جمل را بر افروخت. در نهایت، آتشی که به دست او بر افروخته شد، دامن خودش را هم گرفت. به راستی چه می‌شود که برخی این گونه بدفرجام می‌گردند؟

به نظر می‌رسد طمع ریاست و برتری‌جویی، سرانجام زبیر و امثال او را به تباهی می‌کشاند. طمع‌ورزی زبیر سبب شد تا با ایستادن در مقابل امیر مؤمنان علیه السلام، خدمات درخشان و ایمان خویش را در آتش آزمندی نابود سازد و زیان دنیا و آخرت را به جان بخرد. وقتی طمع‌ورزی، فرجام صحابه پیامبر خدا صلی الله علیه و اله را به تباهی می‌کشاند، دیگران باید به هوش باشند تا طمع و آزمندی، ایمانشان را به تباهی نکشاند.

۲. پایبندی به دستورهای روشن دین

در میان آموزه‌های دین اسلام، دستورهایی وجود دارد که در نزد اهل دین، به عنوان دستورهای روشن و واضح دین شناخته می‌شوند. یکی از عوامل مؤثّر در پایداری ایمان، پایبندی به آموزه‌هایی از دین است که به صورت روشن و واضح، به عنوان تکلیف شرعی شناخته می‌شوند. پایبندی به چنین مسائلی، رمز دستیابی به ایمان پایدار و رسیدن به کمالات معنوی است.

برای رسیدن به کمال انسانیت و دستیابی به قلّه ایمان و یقین، نیازی به راه‌های غیر معمول نیست و موشکافی و وسواس در گرفتن اذکار، اوراد و دستور العمل‌های عارفانه، نقشی تأثیرگذار در این مسیر ندارد. با عمل به تعالیم روشن دینی ـ که در نزد همگان به عنوان تکالیف الهی شناخته می‌شوند  ، می‌توان به بالاترین مقامات معنوی و مقام پایداری در ایمان رسید. عمل به دستورهای روشن دین نظیر خواندن نماز اوّل وقت، روزه گرفتن، پرهیز از دروغ و غیبت، رعایت حقوق دیگران، امانتداری و مسائلی از این دست، انسان را به

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 120287
صفحه از 436
پرینت  ارسال به