133
ایمان در قرآن

به بیان دیگر، کسانی که در مسیر ایمان اهل استقامت و پایداری نباشند و بعد از ایمان، به کفر گرایش پیدا کنند، هدایت الهی شامل حال ایشان نمی‌گردد. چنین افرادی در روز حشر، توفیق همراهی با پیامبر صلی الله علیه و اله و مؤمنان را از دست می‌دهند و از بخشش‌های الهی بی‌نصیب می‌مانند. بر همین اساس، خدای متعال به کسانی که در ایمان، ثبات قدم و پایداری نداشته باشند و پس از پیامبر صلی الله علیه و اله مرتد گردند، وعده آتش داده و آنها را شایسته عذاب جاویدان می‌داند:

۰.(وَ مَن یَرتَدِد مِنکُم عَن دینِهِ فَیَمُت وَ هُوَ کافِرٌ فأُولئِکَ حَبِطَت أعمالُهُم فی الدُّنیا وَ الآخِرَةِ وَ أُولئِکَ أصحابُ النَّارِ هُم فیها خالِدُون.۱

۰.و هر که از شما از دینش برگردد و در حال کفر بمیرد، چنین کسانى عمل‏هاى نیکشان در دنیا و آخرت تباه مى‏شود [و در دنیا نیز ذکر خیر و دعا و ترحّم مردم به واسطه آثار نیکشان، تبدیل به عکس مى‏شود] و آنها اهل آتش‏ اند و در آن جا جاودانه‌ اند).

۲. بازگشت جامعه اسلامی به جاهلیت و بی‌دینی

چنانچه مردم در مسیر ایمان، پایداری نورزند و ایمان جایگاه خود را در جامعه اسلامی از دست بدهد، آیین کفر، سراسر جامعه را فرا خواهد گرفت و نشانه‌های بی‌دینی نمودار می‌گردند. این حادثه ناگوار در صدر اسلام، به دلیل ناپایداری گروهی از مسلمانان در ایمان، رخ داده است. پس از رحلت پیامبر خدا صلی الله علیه و اله، گروهی از مسلمانانِ سست‌ایمان، از آیین اسلام روی گرداندند و با عقبگرد عقیدتی، به کفر گرایش پیدا کردند. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله که این مسئله را از قبل پیش‌بینی نموده بود، می‌فرمود:

۰.إنِّی عَلَى الحَوضِ أنتَظِرُ مَن یَرِدُ عَلَیَّ مِنکُم فَلَیُقتَطَعَنَّ دُونِی رِجَالٌ فَلأقُولَنَّ: أی رَبِّ مِنِّی وَ مِن اُمَّتی فَیَقُولُ: إنَّکَ لا تَدرِی ما أحدَثُوا بَعدَکَ ما زَالُوا یَرجِعُونَ عَلَى أعقابِهِم.‏۲

۰.من در کنار حوض، منتظر کسانی از شما هستم که از نزد من می‌گذرند و من می‌گویم: پروردگار من! اینها از من و امّت من هستند. خداوند می‌فرماید: «تو

1.. بقره: آیۀ ۲۱۷.

2.. صحیح مسلم: ج ۷ ص ۶۶.


ایمان در قرآن
132

۰.حقیقت خوش‌بختی، آن است که عمل انسان به خوش‌بختی ختم شود و حقیقت بدبختی، آن است که عمل انسان با بدبختی به سرانجام رسد.

ناپایداری در ایمان، نتیجه عملکرد انسان است. انسان در اثر انجام برخی از کارها، توفیق به مقصد رساندن گوهر ایمان را نمی‌یابد. خداوند متعال به خاطر چنین اعمالی، گوهر ایمان را از انسان سلب می‌کند.

سرانجام ایمان مستودع

کسانی که ایمان مستودع داشته باشند، در مسیر ایمان، پایداری نمی‌ورزند و پس از ایمان، به کفر رو می‌آورند. چنین افرادی از دین بر می‌گردند و در حال کفر از دنیا می‌روند و ایمان گذشته، به حال ایشان سودمند نخواهد بود. چه بسا این افراد پس از کفر، دیگر بار به ایمان باز گردند؛ ولی به دلیل ناپایداری در مسیر ایمان، دوباره به کفر بازگشت می‌کنند. خدای متعال، توفیق ایمان را از چنین افرادی سلب می‌کند و پایانِ ناخوشی برای ایشان قرار می‌دهد.

برخی از آیات قرآن، سرانجام ناپایداری در ایمان را چنین برشمرده‌اند:

۱. بی‌نصیبی از غفران و هدایت الهی

کسانی که در مسیر ایمان، اهل استقامت و پایداری نباشند، از هدایت خداوند فاصله می‌گیرند و در تاریکی کفر سرگردان می‌مانند. چه بسا افرادی که در زمره نیکان و مؤمنان هستند ولی به خاطر ناپایداری در ایمان، به بی‌ایمانی و بدفرجامی گرفتار می‌شوند. خدای متعال در قرآن کریم، سرانجام ناپایداری در ایمان را به مسلمانان هشدار می‌دهد:

۰.(إنَّ الَّذینَ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا ثُمَّ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا ثُمَّ ازدادُوا کُفراً لَم یَکُنِ اللهُ لِیَغفِرَ لَهُم وَ لا لِیَهدِیَهُم سَبیلاً.۱

۰.همانا کسانى که ایمان آوردند [و] سپس کفر ورزیدند [و] سپس ایمان آوردند [و] سپس کافر شدند [و] سپس بر کفرشان افزودند، خداوند هرگز بر آن نیست که آنها را بیامرزد و به راهى هدایت نماید).

یعنی آنهایى که ایمان و کفر در آنها تکرار یافته و بر کفر مستقر شده‏اند، توفیق ایمان نمى‏یابند.

1.. نساء: آیۀ ۱۳۷.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 120175
صفحه از 436
پرینت  ارسال به