105
ایمان در قرآن

آشنایی کامل با اموری که از نظر قرآن اعتقاد به آنها واجب است، به سراغ احادیث می‌رویم.

از میان اموری که در سخنان پیامبر خدا صلی الله علیه و اله بر ایمان به آنها تأکید گردیده است، می‌توان به چند مورد اشاره کرد:

۱. ایمان به حوادث پس از مرگ

یکی از اموری که به تصریح قرآن اعتقاد به آن واجب است، ایمان به زندگی پس از مرگ است. پیش از این اشاره شد که در آیاتی از قرآن، از این مسئله با عنوان ایمان به «یَوم الآخِر» یاد شده است. بر اساس آیات قرآن، همین اندازه که انسان به قیامت و روزی که پس از دنیا می‌آید، باور داشته باشد، برای ایمان او، کافی است.

با این که از حوادث پس از مرگ، گزارش‌های فراوانی در قرآن وجود دارد، ایمان به رویدادها و منازل پس از مرگ، به صراحت در قرآن مطرح نشده است؛ ولی در کلمات پیامبر خدا صلی الله علیه و اله، ایمان به برخی از حوادث پس از مرگ، از مؤمنان خواسته شده است:

۰.بَخٍّ بخٍّ لخمسٍ مَن لقَى اللّهَ مُستیقناً بِهنَّ دَخَلَ الجَنَّةَ! یُؤمِنُ باللّهِ وَ الیَومِ الآخِرِ وَ بِالجَنَّةِ وَ النَّارِ و البَعثِ بعدَ المَوتِ وَ الحسابِ.۱

۰.بَه بَه از پنج چیز که هر کس با یقین به آنها خداوند را دیدار کند، به بهشت می‌رود! [این که] به خدا، به روز واپسین، به بهشت و دوزخ، به زنده شدن پس از مرگ و به حسابرسی، ایمان داشته باشد.

اگر کسی به قیامت و زندگی پس از مرگ معتقد باشد، ولی بهشت یا دوزخ را باور نداشته باشد، ایمان او کامل نخواهد بود و در زمره مؤمنان محشور نمی‌شود. به همین شکل، کسی که دادگاه عدل الهی و محاسبه اعمال را نپذیرد، مؤمن شمرده نمی‌شود. مؤمن واقعی، کسی است که در کنار ایمان به خدا و قیامت، به بهشت و دوزخ، زندگی بعد از مرگ و محاسبه اعمال نیز پایبند باشد.

۲. ایمان به مقدّرات الهی

خداوند متعال، تقدیر امور عالم را به دو شکلِ قطعی و غیر قطعی رقم می‌زند. از این رو،

1.. مسند ابن حنبل: ج ۳ ص ۴۴۳.


ایمان در قرآن
104

دعوت می‌کند و ایمان به آن را برای ما لازم می‌داند، واجب است؛ زیرا پیامبر خدا در ناحیه دعوت به امور الهی، جز از ناحیه خدا سخن نمی‌گوید و هر آنچه می‌گوید، وحی الهی است که بر او نازل شده است:

۰.(وَ ما یَنطِقُ عَنِ الهَوى *‏ إِن هُوَ إِلَّا وَحیٌ * یُوحى‏ عَلَّمَهُ شَدیدُ القُوى.‏۱

۰.و او [در ابلاغ قرآن و پیام‏هاى خدا] هرگز از روی هواى نفس، سخن نمى‏گوید * آنچه مى‏گوید، جز وحیى نیست که از مبدأ اعلا به او القا مى‏شود * آن را آن [جبرئیل امین] که قوایش محکم و نیرومند است، به او تعلیم داده است).

بنا بر این، هر عقیده و باوری که پیامبر صلی الله علیه و اله ما را به آن دعوت ‌کند، از اموری است که بر او نازل شده است. از این رو، ایمان به آن، طبق آیات قرآن واجب است. به عنوان نمونه، هر چند در قرآن آیاتی در باره امامت وجود دارد، ولی آیه‌ای که به صراحت، وجوب ایمان به امامت امیر مؤمنان علیه السلام و فرزندانش را مطرح کند، وجود ندارد. در عین حال، در سخنان پیامبر خدا صلی الله علیه و اله بر ایمان به امامت علی علیه السلام و فرزندانش بارها تأکید گردیده و اعتقاد به آن، واجب دانسته شده است. همین اندازه که در کلمات پیامبر خدا صلی الله علیه و اله به این مسئله پرداخته شده، کافی است تا ایمان به آن را به دستور قرآن واجب بدانیم.

بر این اساس، افزون بر آنچه تا کنون ایمان به آنها از نگاه قرآن واجب دانسته شد، ایمان به هر امر اعتقادی که پیامبر و اهل بیت او برای مردم بیان کنند و مردم را به پذیرش آن فرا بخوانند، به دستور قرآن واجب است. مؤمن، کسی است که باور داشته باشد گفته‌های پیامبر صلی الله علیه و اله و جانشینان الهی او، در زندگی فردی، اجتماعی و سیاسی او مؤثّرند و با این نگاه، عقاید خود را پایه‌ریزی ‌کند.

ب ـ ایمان‌های لازم در احادیث پیامبر صلی الله علیه و اله

با توجّه به آنچه گذشت، امور اعتقادی که در احادیث نبوی و احادیث اهل بیت علیهم السلام مطرح شده‌اند، در ردیف اموری قرار دارند که از نگاه قرآن، ایمان به آنها لازم است. به همین دلیل، برای

1.. نجم: آیۀ ۳ ـ ۵.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 120323
صفحه از 436
پرینت  ارسال به