103
ایمان در قرآن

۰.مَا آمَنَ بِاللَّهِ مَن لَم یُؤمِن بِی وَ لَم یُؤمِن بِی مَن لَم یَتَوَلَّ ـ أَو قَالَ لَم یُحِبَّ ـ عَلِیّاً.۱

۰.کسی که به من ایمان نیاورده باشد، به خدا ایمان نیاورده است و کسی که ولایت علی (/ محبّت علی) را نداشته باشد، به من ایمان نیاورده است.

ولایت و محبّت امیر مؤمنان علیه السلام شرط دستیابی به ایمان حقیقی است؛ زیرا رسالت خاتم پیامبران، دستاورد سایر رسالت‌ها را به ثمر می‌رساند و ولایت علی علیه السلام ثمربخش دستاوردهای رسالت پیامبر خاتم است. از این رو کسی که در سایه ولایت امیر مؤمنان علیه السلام قرار نگیرد، به پیامبر خاتم، ایمان واقعی پیدا نکرده است. قبول ولایت و محبّت امیر مؤمنان علیه السلام، شرط ایمان است.

۸. ایمان به آنچه بر پیامبر خاتم نازل شده است

از نظر قرآن نه تنها ایمان به پیامبر خاتم واجب و ضروری است بلکه از واجبات ایمان، باور داشتن به هر آن چیزی است که پیامبر خاتم صلی الله علیه و اله جامعه را به پذیرش آن دعوت کرده است. پیامبر خاتم، مردم را به ایمان آوردن به اموری دعوت می‌کند که از جانب خداوند به تبلیغ آنها مأمور است. خدای متعال در قرآن از تمام این امور نام نبرده است؛ بلکه به صورت کلّی از مردم دعوت می‌کند تا در کنار امور پیش‌گفته، به آنچه بر پیامبرش نازل شده است، ایمان داشته باشند.

۰.(قُولُوا آمَنَّا بِاللهِ وَ ما أُنزِلَ إِلَینا.۲

۰.[اى مؤمنان!] بگویید: ما به خداوند و آنچه به سوى ما فرو فرستاده شده، ایمان آوردیم).

از نظر قرآن، آنچه بر پیامبر خاتم نازل شده، در حقیقت بر مردم نازل شده است. به همین دلیل در این جا، نزول معارف آسمانی را به گروه مؤمنان نسبت داده است.

بر اساس این آیه و آیات نظیر آن،۳ ایمان به آنچه بر پیامبر صلی الله علیه و اله نازل شده است، یکی از شاخصه‌های ایمان است. از این رو، باور و اعتقاد به هر آنچه پیامبر خدا صلی الله علیه و اله ما را به آن

1.. الأمالی، طوسی: ص ۶۲۹ ح ۱۲۹۴.

2.. بقره: آیۀ ۱۳۶.

3.. برای نمونه، قرآن متّقین را کسانی می‌داند که به آنچه بر پیامبر صلی الله علیه و اله نازل شده است، ایمان دارند: (وَ الَّذينَ یُؤمِنُونَ بِما أُنزِلَ إِلَيكَ)‏ (بقره: آیۀ ۴).


ایمان در قرآن
102

خدا توأم با ایمان به پیامبر خاتم است. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله در این‌ باره می‌فرماید:

۰.لا یُؤمِنُ باللّهِ مَن لَم یُؤمِنُ بی.۱

۰.به خدا ایمان ندارد کسی که به من ایمان نیاورد.

کسی نمی‌تواند ادّعای ایمان به خدا کند؛ ولی به پیامبر خاتم ایمان نداشته باشد. اگر ایمان به خدا حقیقی باشد، ایمان به نبوّت خاتم انبیا را در دل انسان وارد می‌کند. در منابع امامیّه نیز به تأثیر متقابل معرفت خداوند و معرفت پیامبر صلی الله علیه و اله اشاره شده است. امام صادق علیه السلام در دعایی که به زراره تعلیم داده است، می‌فرماید:

۰.اللَّهُمَّ عَرِّفنِی نَفسَکَ فَإِنَّکَ إِن لَم تُعَرِّفنِی نَفسَکَ لَم أَعرِف نَبِیَّک.۲

۰.خدایا! خود را به من بشناسان؛ زیرا اگر تو خود را به من نشناسانی، پیامبرت را نخواهم شناخت.

کسی که خداشناس باشد، پیامبرشناس خواهد بود؛ زیرا نمی‌توان به خدای حکیم که ساحت او از کار عبث و بیهوده منزّه است، اعتقاد داشت و در عین حال به پیامبری که از سوی او فرستاده شده، باور نداشت. رابطه خداشناسی و پیامبرشناسی، دو سویه است تا جایی که پیامبر خدا صلی الله علیه و اله خطاب به یک یهودی فرمود:

۰.إِنَّ مُوسَى لَو أَدرَکَنِی ثُمَّ لَم یُؤمِن بِی وَ بِنبوّتی مَا نَفَعَهُ إِیمَانُهُ شَیئاً وَ لَا نَفَعَتهُ النُّبُوَّةُ.۳

۰.اگر موسی در زمان من می‌بود و به من و به پیامبریِ من ایمان نمی‌آورد، نه ایمانش [به خدا] کمترین نفعی برایش داشت و نه پیامبری‌[اش] فایده‌ای داشت.

نه تنها مردمان عصر پیامبر خاتم، بلکه اگر پیامبران و صاحبان رسالت‌های پیشین نیز عصر ایشان را درک می‌کردند، ایمان به رسالت او بر آنها واجب بود.

در برخی از احادیث، ایمان به ولایت امیر مؤمنان علیه السلام به ایمان پیامبر خدا صلی الله علیه و اله ضمیمه شده است. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله می‌فرماید:

1.. برای نمونه، ر. ک: مسند ابن حنبل: ج ۴ ص ۷۰، المستدرک علی الصحیحین: ج ۴ ص ۶۰.

2.. الکافی: ج ۱ ص ۳۳۷ ح ۵.

3.. الأمالی، صدوق: ص ۲۸۷ ح ۳۲۰، بحار الأنوار: ج ۱۶ ص ۳۶۷ ح ۷۲.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 120458
صفحه از 436
پرینت  ارسال به