(وَ مَن یُطِعِ اللّٰهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذینَ أنعَمَ اللّٰهُ عَلَیهِم مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفیقاً.۱
و کسانى که از خدا و فرستادهاش اطاعت نمایند، آنان [در دنیا و آخرت] همراه کسانى هستند که خدا بر آنها نعمت بخشیده [که عبارت اند] از پیامبران و صدّیقان و شهیدان و گواهان اعمال و شایستگان، و آنها نیکو رفیقانى هستند!).
گروه پیشتازان که در انجام نیکی‌ها بر دیگران سبقت می‌گیرند، به قلّه ایمان صعود کرده و بالاترین درجات ایمان را به دست آورده‌اند. بر اساس برخی احادیث، این افراد، در قیامت، بدون حساب وارد بهشت می‌شوند و در صحنه محشر، برای حسابرسی معطّل نمی‌مانند. گروه دیگر (میانه‌روان) که با وجود تلاش در طاعت الهی، از رسیدن به مقام پیشتازان باز مانده‌اند، در قیامت به حسابشان رسیدگی می‌شود. در عین حال، حساب ایشان، آسان است و چندان معطّل نمی‌گردند. ابو دردا می‌گوید: از پیامبر خدا صلی الله علیه و اله شنیدم که پس از تلاوت آیه سی و دوم از سوره فاطر فرمود:
۰.السَّابِقُ یَدخُلُ الجَنَّةَ بِغَیرِ حِسابٍ وَ المُقتَصِدُ یُحاسَبُ حِساباً یَسِیراً.
۰.پیشتاز، بدون حسابرسی به بهشت می‌رود و میانه‌رو، اندکی حسابرسی می‌شود.
بر خلاف این دو دسته، کسانی که با گنهکاری، به خویشتن ستم کرده‌اند، در قیامت، حساب سختی در پیش دارند و در دادگاه الهی، دیرزمانی را برای حسابرسی معطّل می‌مانند. ابو دردا می‌گوید: پیامبر خدا صلی الله علیه و اله در ادامه حدیث پیشین فرمود:
۰.وَ الظَّالِمُ لِنَفسِهِ یُحبَسُ فِی یَومٍ مِقدارُهُ خَمسُونَ ألفَ سَنَةٍ حَتَّى یَدخُلَ الحَزَنُ فِی جَوفِهِ ثُمَّ یَرحَمُهُ فَیُدخِلُهُ الجَنَّةَ.
۰.کسی که [در دنیا با انجام دادن گناه] به خود ستم کرده باشد، در آن روزی که اندازه آن، پنجاه هزار سال است، نگه داشته می‌شود، چندان که خداوند، اندوه را به درون او می‌برد. سپس به او رحم می‌کند و او را به بهشت می‌برد.
آن گاه پیامبر خدا صلی الله علیه و اله فرمود:
