285
ایمان در قرآن

چنانچه کسی در برابر داوری پیامبر صلی الله علیه و اله سرکشی کند و یا در دل به آن ناخرسند باشد، از این مرتبه از اسلام، بهره‌ای ندارد. حکم خدا و رسول او، حق است و ناخرسندی از آن، موجب سقوط از نردبان بندگی می‌گردد.

۶. پرهیز از امور بیهوده و لغو

پس از آن که انسان، کاملاً در برابر حق سر فرود آورَد و در دل از فرمان خدا و رسولش خرسند باشد، به مرتبه‌ای از ایمان دست می‌یابد که افزون بر انجام کامل واجبات و پرهیز از تمام محرّمات، امور لغو و بیهوده را نیز به زندگی راه نمی‌دهد. این، نشانه مرتبه سوم ایمان است که قرآن در باره آن می‌فرماید:

(قَد أفلَحَ المُؤمِنُونَ * الَّذینَ هُم فی‏ صَلاتِهِم خاشِعُونَ * وَ الَّذینَ هُم عَنِ اللَّغوِ مُعرِضُونَ.۱

۰.حقّا که گروندگان [به اصول عقاید اسلام] رستگار شدند [و گویى به تمام پاداش اعمالشان در آخرت نایل گشتند] * آنان که در نمازشان [به دل و به اندام‏ها] فروتن‌ اند * و آنان که از هر بیهوده‌ای روی‌گردان اند).

چنانچه مؤمن به این مرتبه دست یابد، نه تنها از گناه و کردار ناشایست پرهیز می‌کند، بلکه سخن لغو و کار بیهوده هم در زندگی او پیدا نمی‌شود. علّامه طباطبایی در باره این مرتبه می‌نویسد:

۰.فضایل اخلاقی نظیر رضا، تسلیم، سوداگرى با خدا، شکیبایی بر فرمان خدا، زهد به تمام معنا، پارسایی، و حُب و بغض به خاطر خدا، همه از لوازم این مرتبه از ایمان هستند.۲

۷. شهود مالکیت حقیقی خداوند

پس از گذر از مرتبه سوم ایمان، نوبت به آخرین مرتبه اسلام می‌رسد که هفتمین پلّه نردبان

1.. مؤمنون: آیۀ ۱ ـ ۳.

2.. «الأخلاق الفاضلة من الرضاء و التسليم، و الحسبة و الصبر في اللّٰه، و تمام الزهد و الورع ، و الحبّ و البغض في اللّٰه من لوازم هذه المرتبة» (المیزان: ج ۱ ص ۳۰۲).


ایمان در قرآن
284

خدا صلی الله علیه و اله ابو ذر را به این مرتبه از ایمان فرا می‌خواند و به او می‌فرماید:

۰.اعبُدِ اللَّهَ کَأنَّکَ تَراهُ فَإن کُنتَ لا تَراهُ فَإنَّهُ یَراکَ.۱

۰.خدا را چنان عبادت کن که گویی او را می‌بینی. اگر تو او را نمی‌بینی، او تو را می‌بیند.

اگر پرده از دیده باطن انسان کنار رود، خواهد دید که خداوند همیشه با اوست، چنان که قرآن می‌فرماید:

۰.(هُوَ مَعَکُم أینَ ما کُنتُم.۲

۰.و هر کجا باشید، او با شماست).

حال اگر انسان، پیوسته خود را در محضر حضرت حق ببیند، به مرتبه سوم از اسلام دست خواهد یافت. چنین فردی در برابر خداوند، به سانِ برده‌ای است که در برابر مالک خود، پیوسته مشغول وظیفه بندگی است و به طور شایسته از او فرمان می‌برد.

وقتی انسان به این مرتبه دست یابد، در پیدا و پنهان، تسلیم خدا و پیامبر خدا می‌شود و در برابر فرمان ایشان، گردن می‌نهد. کسی که به چنین مرتبه‌ای برسد، تمام فرمان‌های دین را می‌پذیرد، هر چند بر خلاف خواسته باطنی او باشد. از این رو، از گفته خدا و پیامبر خدا، احساس رنج و ناراحتی نمی‌کند و خود را خالصانه در خدمت دین خدا قرار می‌دهد. قرآن در اشاره به این مرتبه از اسلام می‌فرماید:

(فَلا وَ رَبِّکَ لا یُؤمِنُونَ حَتَّى یُحَکِّمُوکَ فیما شَجَرَ بَینَهُم ثُمَّ لا یَجِدُوا فی‏ أنفُسِهِم حَرَجاً مِمَّا قَضَیتَ وَ یُسَلِّمُوا تَسلیماً.۳

۰.پس چنین نیست [که آنها ایمان داشته باشند]. سوگند به پروردگارت که آنها ایمان نمى‏آورند تا آن گاه که تو را در آنچه میان خود اختلاف دارند، داور سازند. سپس در نفس خویش هیچ تنگى [و ناراحتى]ای از آنچه تو حکم داده‏اى، نمی‌یابند و کاملاً تسلیم می‌گردند).

1.. مکارم الأخلاق: ص ۴۵۹.

2.. حدید: آیۀ ۴.

3.. نساء : آیۀ ۶۵.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 120594
صفحه از 436
پرینت  ارسال به