چنین میکنند، میستاید۱ و میفرماید: خداوند، دریاها را مسخّر شما قرار داد تا کشتیها را روی آن حرکت دهید و کسب روزی کنید.۲ بنا بر این، تلاش برای کسب روزی، هیچ منافاتی با دینداری ندارد.
از آنچه گفتیم معلوم میشود که تأمین بودن روزی، نقش مؤثّری در احساس آرامش دارد و این، جز از راه کار و تلاش به دست نمیآید. با نشستن و دعا کردن، روزی تأمین نمیگردد و آن گاه که روزی، تأمین نباشد، انسان ناآرام میشود و ناآرامی، موجب نارضایتی میگردد. بنا بر این، یکی از ابعاد زندگی خوب، برخورداری از معیشت خوب است. در فصل هفتم، بیشتر در این باره سخن خواهیم گفت.
دو. روابط اجتماعی
از ابعاد مهم زندگی، «ارتباط با دیگران» است. انسان، موجودی اجتماعی است. قرآن کریم، فلسفه تفاوت انسانها را ارتباط اجتماعی بیان میکند.۳ علّامه طباطبایی در تفسیر این آیه شریف مینویسد: «مردم از این جهت که مردماند، همه با هم برابرند، و هیچ اختلاف و فضیلتى در بین آنان نیست، و کسى بر دیگرى برترى ندارد، و اختلافى که در خلقت آنان دیده مىشود که شعبهشعبه و قبیلهقبیله هستند، تنها به این منظور در بین آنان به وجود آمده که یکدیگر را بشناسند، تا اجتماعى که در بینشان منعقد شده، نظام بپذیرد، و ائتلاف در بینشان تمام گردد؛ چون اگر شناسایى نباشد، نه پاى تعاون در کار مىآید و نه ائتلاف. پس غرض از اختلافى که در بشر قرار داده شده، این است، نه این که به یکدیگر تفاخر کنند. یکى به نسب خود ببالد، یکى به سفیدى پوستش فخر بفروشد، و یکى به خاطر همین امتیازات موهوم، دیگران را در بند بندگى خود بکشد، و یکى دیگرى را استخدام کند، و یکى بر دیگرى استعلا و بزرگى بفروشد، و در نتیجه، کار بشر به این جا برسد که فسادش ترى و خشکى عالم را پر کند، و حرث و نسل را نابود نموده، همان اجتماعى که دواى
1.. (وَ ءَاخَرُونَ یَضْرِبُونَ فِی الْأَرْضِ یَبْتَغُونَ مِن فَضْلِ اللَّهِ) (سورۀ مزمّل، آیۀ ۲۰)
2.. (ٱللَّهُ ٱلَّذِى سَخَّرَ لَکُمُ ٱلْبَحْرَ لِتَجْرِىَ ٱلْفُلْکُ فِیهِ بِأَمْرِهِ وَلِتَبْتَغُوا مِن فَضْلِهِ) (سورۀ جاثیه، آیۀ ۱۲).
3.. (یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثى وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلیمٌ خَبیر) (سورۀ حجرات، آیۀ ۱۳).
