71
الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)

ره‏نمون می‏سازد که شادکامی، سه قسمت عمده دارد: رضایت، عواطف مثبت و عواطف منفی.۱

به باور برخی صاحب‏نظران،۲ «Happiness» و «Subjective Well-being» ـ‏ که به اختصار «SWB» خوانده می‏شود ـ‏، یک معنا دارند. تنها تفاوت آنها در عرفی بودن و آکادمیک بودن است؛ Happiness واژه‏ای عرفی است که مردم بیشتر آن را می‏شناسند؛ امّا «SWB»، واژه‏ای آکادمیک است. شاید بر همین اساس است که فروح،۳ معتقد است که شادکامی، اساساً مقوله‏ای ذهنی۴ و مبتنی بر قضاوت ذهنی افراد است. از این رو، شناخت «SWB» می‏تواند تا حدود زیادی معنای شادکامی را نیز روشن سازد.

به نوشته کریستوفر کاراس، «SWB» به رضایت‏مندی افراد از «کیفیت زندگی»۵ شان اشاره دارد و جانشینی برای تحقیقات عینی ساختار کیفیت زندگی است، مانند: ثروت، میزان درآمد و انتظارات از زندگی. وی در بخش دیگری می‏گوید: بسیاری از واژه‏ها در متون برای بیان اثرات مذهب و معنویت بر بهزیستی به کار برده می‏شوند. این واژه‏ها عبارت ‏اند از: بهزیستی شخصی، بهزیستی روان‏شناختی، بهزیستی شناختی، و کیفیت زندگی که در تحقیقات اخیر، زیر عنوان «بهزیستی روانی(SWB)» طبقه‏بندی می‏شوند.۶

دینر و همکاران، در راه‏نمای روان‏شناسی مثبت‏گرا می‏نویسند: بشر، زمانی به فکر افتاد که: چه چیزی، یک زندگی خوب را می‏سازد؟ دانشمندانی که در این باره مطالعه کردند، بر این باورند که عنصر اصلی یک زندگی خوب، آن است که فرد، خود را شبیه زندگی و با آن هماهنگ سازد، نه آن که زندگی را با خواسته‏های خود هماهنگ کند. بهزیستی روانی، به عنوان شناخت و ارزیابی‏های مؤثّر در زندگی تعریف شده است. این ارزیابی‏ها شامل ​

1.. آرگایل، ۱۳۸۲، ص۳۱.

2.. گلزاری، مناسبات حدیث و روان‌شناسی(مجموعه گفتگو)، چاپ نشده.

3.. Froh.

4.. براتی، ۱۳۸۸، ص۵۷.

5.. Quality of Life (QOL).

6.. کزّازی، ۱۳۸۶.


الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
70

معنا از Happiness است.۱

روان‏شناسان در باره معنای این اصطلاح، کمتر سخن گفته‏اند و بیشتر به مؤلّفه‏ها و عوامل آن پرداخته‏اند؛ همان گونه که اصطلاح سعادت در حوزه مطالعات اسلامی نیز چنین وضعی دارد. دلیل آن را نیز در روشن بودن معنای آن نزد مردم می‏دانند. آرگایل در باره معنای شادکامی می‏نویسد: گاهی گفته می‏شود که مفهوم شادکامی، مبهم۲ و اسرارآمیز۳ است؛ امّا روشن است که بیشتر مردم به خوبی می‏دانند که شادکامی چیست. در زمینه‏یابی‏ها که از مردم در باره معنای شادکامی سؤال شده، پاسخ داده‏اند که غالباً شادکامی، عبارت است از بودن در حالت خوش‏حالی و سرور یا دیگر هیجان‏های مثبت، یا عبارت است از راضی بودن از زندگی خود.۴

وی معتقد است که مردم، این اصطلاح را کاملاً درک می‏کنند و در خصوص این که شادکامی، به هیجانات مثبت و رضایت از زندگی مربوط می‏شود، نظر نسبتاً شفّافی دارند.۵

البته وی معتقد است علاوه بر این دو جزء (عواطف مثبت۶ و رضایت۷)، جزء سومی نیز وجود دارد که عبارت است از: فقدان افسردگی، اضطراب یا دیگر عواطف منفی۸.۹ این جزء در حقیقت، مربوط به بُعد هیجان‏ها می‏شود. البته از آن‏جا که بر اساس تحقیقات، هیجان‏های مثبت و منفی، از یکدیگر مستقل ‏اند، نمی‏توان آنها را در یک جزء قرار داد. بررسی‏ها نشان داده که وجود عواطف مثبت، به معنای فقدان عواطف منفی نیست و وجود عواطف منفی نیز به معنای فقدان عواطف مثبت نیست. این یافته، ما را به این نتیجه‏گیری ​

1.. براتی، ۱۳۸۸، ص۵۷.

2.. Obscure.

3.. Mysterious.

4.. آرگایل، ۱۳۸۲، ص۱۴.

5.. آرگایل، ۱۳۸۲، ص۲۵.

6.. Positive Emotion.

7.. Satisfaction.

8.. Negative Emotion.

9.. آرگایل، ۱۳۸۲، ص۱۴.

  • نام منبع :
    الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    سوم
تعداد بازدید : 64662
صفحه از 839
پرینت  ارسال به