709
الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)

چرا «نعمت‏شماری به شادکامی بیشتر افراد منجر شده؟» استدلال کرده‏اند که این کار (نعمت‏شماری) موقعیت‏ها و وقایع را به سمتی می‏بَرَد که سازگاریِلذّت‏گرایانه منتفی شود؛ چرا که مردم می‏بینند که زندگی‏ آنها خوب است و دارای نعمت‏های بسیاری هستند و این نعمت، هر هفته ادامه دارد. طبق نظر پترسون، نعمت‏ها می‏توانند از امور جزئی مثلاً خرید یک شاخه گل توسط همسر تا امور کلّی مثل وجود سلامتی را شامل گردد.

همچنین نتیجه مطالعه‏ای که سلیگمن و همکاران وی انجام دادند، نشان داد که شرکت‏کنندگان حتّی یک ماه بعد از برنامه نیز در مقایسه با زمان خطّ پایه، شادتر بودند و نمره افسردگی‏شان کمتر شده بود. سلیگمن و همکاران در پیگیری سه ماهه همچنان از شادیِ بیشتر شرکت‏کنندگان و کمتر بودن افسردگی نسبت به زمان خطّ پایه (آغاز تحقیق) گزارش دادند. محقّقان نتیجه گرفتند که این مداخله (فعّالیت آموزشی) در کنار یک مداخله دیگر، تا شش ماه بعد هم شادکامی افراد را افزایش و نشانه‏های افسردگی را کاهش می‏دهد.۱

برنامه مبتنی بر سپاس‏گزاری

مداخله دیگر، برنامه «سپاس‏گزاری»۲ است. در متون روان‏شناسی مثبت‏گرا و شادکامی پایدار و اصیل، «شُکر»، یکی از فضیلت‏های اساسی محسوب می‏شود و توانایی شکرگزاری از نیروها یا کسانی که فعّالیتی به نفع فرد انجام داده‏اند، به شادکامیِ پایدار افراد می‏انجامد. علّت این کار، احتمالاً در توجّه و یادآوری خاطرات مثبتی است که با شکر کردن همراه است.۳ امانز،۴ مکالخ۵ و تسانگ،۶ ضمن بحثی در باره شُکر و شیوه‏های سنجش آن، معتقدند که شُکر، توانمندی‏ای انسانی است و از نظر ذهنی، نوعی حسّ حیرت، تشکّر و سپاسمندی برای امتیازاتی است که فرد از جانب چیزی یا کسی به دست می‏آورد. آنها

1.. سلیگمن، استین و پترسون، ۲۰۰۵ (به نقل از براتی، ۱۳۸۸).

2.. Gratitude.

3.. لوبومیرسکی، کینگ و دینر، ۲۰۰۵ (به نقل از براتی، ۱۳۸۸).

4.. Emmons.

5.. Mccullough.

6.. Tsang.

الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
708

توانمندی‏ها بر بحران‏های پیشین زندگی پرداختند (از جمله این بحران‏ها حادثه یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ بوده است).۱

به هر روی، این مطالعات، همگی نشان می‏دهند که شناسایی توانمندی‏های ذاتی افراد می‏تواند سرنخ‏هایی از خشنودی یا عدم خشنودی آنان از زندگی به دست دهد.

این یافته‏ها، محقّقان را به اندیشه استفاده بهتر و بیشتر از توانمندی‏ها در کسب خشنودیِ بهتر از زندگی و شادکامی و داشتن معنا در زندگی فرو بُرد، به گونه‏ای که پترسون و سلیگمن و همکاران او سرانجام در این زمینه، مداخله‏ای را تدوین کردند و در پژوهش‏های خود به کار بردند. نتایج به دست آمده، از اثربخشیِ این مداخله حکایت داشت. از همین رو، در بسته «آموزش روان‏شناسی مثبت‏گرا» مداخله‏ای با عنوان «استفاده از توانمندی‏ها به شکل‏های تازه» تدوین شد۲ که در بحث «زندگی کامل» به آن اشاره خواهیم کرد.

برنامه مبتنی بر نعمت‏شماری

از جمله مداخله‏های دیگری که برای افزایش شادکامی و خشنودی از زندگی به کار بسته شد، «نعمت‏شماری»۳ است. این مداخله که به «سه چیز خوب در زندگی»۴ هم معروف است، بر این فرض مبتنی است که نعمت‏شماری، هم به وجود معنا در زندگی کمک می‏کند و هم عواطف و هیجان‏های مثبت را افزایش می‏دهد و در نتیجه، به رضایت بیشتر از زندگی می‏انجامد.۵

بر اساس تحقیقات لوبومیرسکی و همکاران وی، افرادی که به مدّت شش هفته و هر هفته سه بار به شمارش نعمت‏های خود پرداخته بودند، در پایان هفته ششم، شادمان‏تر از کسانی بودند که به این اقدام دست نزده بودند.۶ محقّقان در مقاله دیگری در توجیه این که

1.. Peterson., Seligman (۲۰۰۴).

2.. براتی، ۱۳۸۸، ص۸۱.

3.. counting blessings.

4.. three good things in life.

5.. سلیگمن، استین و پترسون، ۲۰۰۵ (به نقل از براتی، ۱۳۸۸).

6.. لوبومیرسکی، کینگ و دینر، ۲۰۰۵ (به نقل از براتی، ۱۳۸۸).

  • نام منبع :
    الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    سوم
تعداد بازدید : 64051
صفحه از 839
پرینت  ارسال به