615
الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)

‏ هلیم. در سفارش‏های امیر مؤمنان علیه السلام در مسئله تغذیه، بر خوردن هلیم۱ تأکید شده است؛ زیرا این نوع غذا در زمره غذاهای نشاط‏آفرین آمده است.۲

‏ اسپند. گیاه اسپند،۳ دارای فواید فراوان در ریشه و شاخه است. یکی از فواید بارز آن، ایجاد نشاط است.۴

پنج. ‏لذّت جنسی

غریزه جنسی، بُعد دیگر انسان است که ارضای آن، موجب نشاط و شادابی می‏گردد. به همین جهت، اسلام برای این مسئله، جایگاه ویژه‏ای قائل شده است. در برخی روایات، یکی از اخلاق‏های پیامبران، ارضای مشروع غریزه جنسی شمرده شده است.۵ این مسئله، آن چنان برای اسلام مهم است که با پدیده رهبانیت جنسی، به شدّت برخورد کرد و اهل ایمان را به اصل ازدواج و روابط زناشویی ترغیب نمود.۶

شش. ‏لذّت پاکیزگی

در روایاتِ پیش‌گفته و دیگر روایات مربوط به نشاط، به اموری اشاره شده که به بُعد بهداشت و نظافت مربوط می‏شود. جنبه‏های مختلف بدن انسان، نیازمند پاکیزگی است. عدم رعایت بهداشت، موجب بروز نابه‌سامانی و بیماری در بدن می‏گردد و غم و اندوه وی را به دنبال دارد. لذا نسبت به کثیفی، واکنش شدید نشان داده شده است. پیامبر

1.. هلیم یا همان هریسه ـ که به غلط، با املای «حلیم» نوشته می‏شود ـ ، غذایی است که از پختن گندم و گوشت و کوبیدن آنها به دست می‏آید (ر.ک: فرهنگ معین).

2.. امام علی علیه السلام: عَلَیکمْ بِالْهَرِیسَةِ فَإِنَّهَا تُنْشِطُ لِلْعِبَادَةِ أَرْبَعِینَ یوْماً وَ هِی مِنَ الْمَائِدَةِ الَّتِی أُنْزِلَتْ عَلَی رَسُولِ اللّهِ‏ صلی الله علیه و آله (الکافی، ج۶، ص۳۱۹، ح۱).

3.. اسپند، دانه‏ای است که به جهت چشم‏زخم در آتش می‏ریزند. حرمله، اسفند، سپند و سپنج، نام‏های دیگر آن است (ر.ک: لغت‏نامه دهخدا).

4.. امام علی علیه السلام: مَا مِنْ شَجَرَةِ حَرْمَلٍ إِلَّا وَ مَعَهَا مَلَائِکةٌ یحْرُسُونَهَا حَتَّی تَصِلَ إِلَی مَنْ وَصَلَتْ وَ فِی أَصْلِ الْحَرْمَلِ نُشْرَةٌ وَ فِی فَرْعِهَا شِفَاءٌ مِنِ اثْنَینِ وَ سَبْعِینَ دَاءً (دعائم الإسلام، ج۲، ص۱۵۰، ح۵۳۵).

5.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: ما أُحِبَّ مِن دُنیاکُم إلّا النِّساءَ والطِّیبَ (الکافی، ج۵، ص۳۲۱؛ مسند أبی یعلی، ج۳، ص۴۰۳، ح۳۴۶۹). نیز، ر.ک: الکافی، ج۵ ص۳۲۰؛ تهذیب الأحکام، ج۷، ص۴۰۳؛ کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۳۸۲.

6.. ر.ک: رضایت زناشویی، ص۲۹ و ۴۹.


الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
614

روابط اجتماعی)، این را به یک قاعده تبدیل کرد و تعمیم داد. بر این اساس، زیبایی و آراستگی، منحصر در زن و مسائل خانواده نیست و به دیگران نیز سرایت پیدا می‌کند. همچنین منحصر در افراد نیست و آن را به محیط نیز می‏توان گسترش داد. آنچه مهم است این که باید زیبایی را جدّی گرفت تا بُعد زیبایی‏شناختی انسان ارضا شود و از این طریق، انسان به نشاط و شادابی برسد. برخی از علل بی‏نشاطی را باید در نازیبا بودن جستجو نمود.

چهار. ‏لذّتِ خوردن و آشامیدن

خوردن و آشامیدن نیز از دیگر ابعاد انسان است که ‏لذّت خاص خود را دارد. آشپزی و آماده‌سازی غذاها و نوشیدنی‏هایی که مورد علاقه اعضای خانواده است، می‏تواند به نشاط و شادابی آنها کمک کند. غذاهای لذیذ و خوش‏مزه، این بُعد از ‏لذّت‏جوییِ اعضای خانواده را ارضا می‏کند و بدین طریق، موجب سرور و نشاط آنان می‏گردد.

البته خوردن و آشامیدن نیز حدّی دارد. اگر خوردن و آشامیدن، به پُرخوری و شکمبارگی بینجامد، دیگر نشاط‏آفرینی در آن معنایی نخواهد داشت و به سستی و کسالت بدنی تبدیل خواهد شد.۱ کسی که سیر شد، سه پیامد فوری را خواهد دید: پرده‏ای بر قلبش افکنده می‏شود؛ خواب به چشمانش می‏آید؛ و سستی بر بدنش چیره می‏شود. لذا اصل اعتدال به عنوان پیش‏فرض اساسی نشاط، به واسطه تغذیه است.۲

خوردن و آشامیدن، دارای مصادیقی در روایات است که به آنها اشاره می‏شود.

‏ عسل. عسل به عنوان غذایی مقوّی ـ‏ که خداوند متعال، آن را مایه شفا۳ دانسته است ـ‏، از مصادیق تغذیه سالمی است که باعث انبساط خاطر و نشاط انسان می‏گردد. امام علی علیه السلام عسل را نشاط‏‏آفرین می‏داند.۴

1.. امام علی علیه السلام: مَن شَبِــعَ عوقِبَ فِی الحالِ ثَلاثَ عُقوباتٍ: یُلقَی الغِطاءُ عَلی قَلبِهِ، والنُّعاسُ عَلی عَینِهِ والکَسَلُ عَلی بَدَنِهِ (شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید،‏ ج۲۰، ص۳۲۰، ح۶۷۴).

2.. امام کاظم علیه السلام: لَو أنَّ النّاسَ قَصَدوا فِی الطُّعَمِ لَاعتَدَلَت اَبدانُهُم (وسائل الشیعة، ج۱۶، ص۴۰۷، ح۸).

3.. (یَخْرُجُ مِن بُطُونِهَا شَرَابٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِیهِ شِفَاء لِلنَّاسِ) (سورۀ نحل‏، آیۀ ۶۹).

4.. العَسَلُ نُشرَة (نهج البلاغة، حکمت ۴۰۰).

  • نام منبع :
    الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    سوم
تعداد بازدید : 64181
صفحه از 839
پرینت  ارسال به