خلاف میلش باید آن را انجام دهد و یا کاری را که دوست دارد و باید آن را ترک کند، فایده‌ای برای وی ندارد، از آن ناراضی خواهد شد.
تصوّر غلط: توهّم «خدا ـ سودی» در تشریع
یکی از باورهای نادرستی که در باره شریعت وجود دارد، این است که دستورهای شریعت برای تأمین منافع دین تنظیم شدهاند و فایده آنها به خداوند متعال میرسد. این باور ـ که آن را «خدا ـ سودی» مینامیم ـ هر چند ممکن است پنهان باشد، امّا موجبات نارضایتی از شریعت را به وجود میآورد. نخستین گام برای رضامندی تشریعی، زدودن این تصوّر نادرست است.
تصوّر درست: تفکّر «انسان ـ سودی» در تشریع
واقعیتْ این است که نه خداوند، و نه دین او نیازی به رفتار عبادی بشر ندارند. این بشر است که به شریعت، به عنوان برنامه شادکامی اصیل، نیازمند است. در متون دینی، سود بردن خداوند متعال از طاعت بندگان و زیان او از معصیتشان، نفی شده و بر بینیازیاش از عبادت بندگان تأکید شده است.۱ بر اساس این واقعیت، امام علی علیه السلام خطاب به خداوند متعال میفرماید:
۰.لَم تَخلُقِ الخَلقَ لوَحشَةٍ، ولا استَعمَلتَهُم لِمَنفَعَةٍ... ولا ینقُصُ سُلطانَک مَن عَصاک، ولا یزِیدُ فی مُلکک مَن أطاعَک.۲
1.. قرآن کریم در این باره میفرماید: (إِنْ تَکفُرُوا فَإِنَّ اللّهَ غَنِی عَنْکمْ وَلاَ یرْضَی لِعِبَادِهِ الکفْر) (سورۀ زمر، آیۀ ۷).
موسی علیه السلام به قوم خود همین امر را یادآور میشود. قرآن کریم آن را چنین گزارش میکند: (وَقالَ مُوسَی إِنْ تَکفُرُوا أَنْتُمْ وَمَنْ فِی الأَرْضِ جَمِیعا فَإِنَّ اللّهَ لَغَنِیٌّ حَمِیدٌ) (سورۀ إبراهیم، آیۀ ۸).
در روایات نیز این حقیقتْ اشاره شده است. بیان امام علی علیه السلام در این باره این گونه است: خَلَقَ الخَلقَ حینَ خَلَقَهُم غَنِیا عن طاعَتِهِم، آمِنا مِن مَعصِیتِهِم؛ لأنّهُ لا تَضُرُّهُ مَعصیةُ مَن عَصاهُ، ولا تَنفَعُهُ طاعَةُ مَن أطاعَهُ (نهج البلاغة، خطبۀ ۱۹۳).
2.. همان، خطبۀ ۱۰۹.
امام زین العابدین علیه السلام در مناجات خود با خدا ـ : اِلهی، الطّاعَةُ تَسُرُّکَ، والمَعاصِی لا تَضُرُّکُ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وآلِهِ، وَهَب لِی ما یَسُرُّکَ، واغفِر لی ما لا یَضُرُّکَ (الصحیفة السجادیة، ج۲، ص۴۸۵).
امام صادق علیه السلام: اللّهُمَّ إنَّ الطاعَةَ تَسُرُّکَ، والمَعصیَةَ لا تَضُرُّکَ، فَهَب لِی ما یَسُرُّکَ، واغفِر لِی ما لا یَضُرُّکَ، یا أرحَمَ الرّاحِمینَ (الأمالی، صدوق، ص۴۳۹).
