شادکامی خواهد بود. در این میان، مشکل اساسی، دشوار بودن عمل به شریعت است که این دشواری، به وسیله صبر حل میشود و فرد با عمل به دستورهای الهی، به سعادت و شادکامیِ اصیل دست مییابد.
از سوی دیگر، فشار روانیِ حاصل از دشواری عمل به شریعت، ممکن است موجبات آزردگی و ناراحتی فرد را فراهم آورد. این فشار روانی نیز به وسیله صبر و بردباری مهار میشود و بهداشت روان فرد را تضمین میکند. بنا بر این، صبر، هم در بُعد عمل، از ترک عمل به شریعت جلوگیری میکند، و هم در بُعد روان، فشار روانی آن را مهار میکند و کاهش میدهد.
بنا بر این، از عوامل مهم در رضامندی تشریعی، برخورداری از بردباری و توان تحمّلِ سختی طاعت است.
۲. عوامل زمینهساز واکنش مثبت
دستورهای خداوند متعال، شامل بایدها و نبایدهایی میشوند که یک بسته و مجموعه را تشکیل میدهند. این مجموعه، «دین» نامیده میشود و عمل به آن، «طاعت»، و عمل نکردن به آن، «معصیت» خوانده میشود.
نمودار (۱۴ ـ ۱)
امّا مسئله مهم، این است که امر و نهی خداوند متعال نیز معمولاً با خواست بشر، ناهماهنگ است. کسی که بخواهد به دستورهای خداوند متعال عمل کند، باید آنچه را خوش ندارد(طاعت)، بپذیرد و آنچه را خوش دارد(معصیت)، ترک کند. طبق روایتی از
