591
الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)

گرفتاری‏های آخرت او را برطرف خواهد ساخت.۱ اینها جزء قوانین زندگی‏ اند. یکی از مفاهیم اسلامی در این زمینه، «صدقه» است. پیامبر خداصلی الله علیه و آله تأکید دارد که به وسیله صدقه دادن، غم و اندوه را دور کنید.۲

خلاصه فصل

در موقعیت ناخوشایند که مشکلات و مصیبت‏ها به انسان روی می‏آورند، بهترین واکنش صبر است. جزع و بی‏تابی، جز افزودن مشکل، اثر دیگری ندارد. صبر از طریق کاهش فشار روانی، افزایش توانمندی در برابر مشکلات و افزایش خیر و برکت زندگی موجب رضامندی می‏شود. واقعیت این است که خداوند متعال، همراه با مشکل، توان صبر و مقاومت را نیز به انسان می‏دهد؛ این انسان است که باید از آن به خوبی استفاده کند.

برای افزایش توان در برابر سختی‏ها، روش‏های گوناگونی در متون دینی آمده است:

یک. تفسیر صحیح محرومیت: اگر انسان بداند محرومیت واقعی چیست، مشکلات را محرومیت نمی‏داند و لذا احساس نارضایتی نیز نخواهد کرد.

دوم. مربوط به مسئله انتظار از زندگی: اگر انسان دنیا را محل رنج و سختی بداند و انتظار خوشی و راحتی از آن نداشته باشد، راحت زندگی خواهد کرد و مشکلات وی را چندان نمی‏رنجاند.

سوم. مواجهه نخستین با مشکلات: پذیرش سختی به عنوان یک واقعیت، فشار روانی را کاهش و رضامندی را افزایش می‏دهد. اگر انسان به ستیز با مشکلات برخیزد و آنها را نپذیرد، رنج و نارضایتی را افزایش داده است.

1.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: المُسلِمُ أخو المُسلِمُ لا یَظلِمُهُ ولا یُسلِمُهُ‏، وَمَن کان فی حاجَةِ أخیهِ کانَ اللّهُ‏ فی حاجَتِهِ‏، وَمَن فَرّجَ عَن مُسلِمٍ کُربَةً فَرَّجَ اللّهُ‏ عَنهُ کُربَةً مِن کُرُباتٍ یَومِ القِیامَةِ‏، وَمَن سَتَرَ مُسلِماً سَتَرَهُ اللّهُ‏ یَومَ القِیامَةِ (صحیح البخاری،‏ ج۲، ص۸۶۲، ح۲۳۱۰؛ صحیح مسلم‏، ج۴، ص۱۹۹۶، ح۵۸).
امام صادق علیه السلام: مَن فَرَّجَ عَن أخیهِ المُسلِمِ کُربَةً فَرَّجَ اللّهُ‏ عَنهُ کُربَةً یَومَ القِیامَةِ‏، ویَخرُجُ مِن قَبرِهِ مَثلوجَ الصَّدرِ (المؤمن، ص۵۰، ح۱۲۱).

2.. تَدارکوا الهُمُومَ والغُمومَ بِالصَّدَقاتِ‏، یَکشِفِ اللّهُ‏ عزّ و جلّ ضُرَّ کُم‏، ویَنصُرُکُم عَلی عَدُوِّکُم‏، ویُثَبِّت عِندَ الشَّدائِدِ أقدامَکُم (الفردوس، ج۲، ص۴۶، ح۲۲۶۵).


الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
590

و اندوه دیگران بی‏تفاوت باشند و احساس مسئولیت نکنند. امّا این یک تصوّر نادرست است که با قوانین زندگی دنیا هماهنگ نیست.

باور درست: «پیوستگی اجتماعی غم و شادی»

از قوانین آفرینش ـ‏ که در متون دینی به آن اشاره شده است ـ‏ پیوستگی وضعیت افراد جامعه به یکدیگر است. گویا غم و شادی افراد به هم پیوسته است! بی‏تفاوتی نسبت به دردمندان و فقط به فکر خویش بودن، موجب از بین رفتن شادی و نشاط درونی می‏گردد؛ امّا دلْ‏رحمی و احساس مسئولیت در باره افراد گرفتار و بر طرف کردن مشکلات آنها، موجب شاداب شدن روح انسان و ایجاد شادی و سرور می‏گردد. این سرور، هم مربوط به دنیاست و هم آخرت. پیامبر خداصلی الله علیه و آله تصریح می‏فرماید که هر کس می‏خواهد گرفتاریِ او برطرف شود، باید گرفتاریِ شخصی را که در تنگنا قرار دارد، برطرف سازد.۱ در روایت دیگری از ایشان چنین نقل شده است:

۰.مَن أعانَ مُؤمِناً نَفَّسَ اللّهُ عزّ و جلّ عَنهُ ثَلاثا وسَبعینَ کُربَةً، واحِدَةً فی الدُّنیا وثِنتَینِ وسَبعینَ کُرَبةً عِندَ کُرَبِهِ العُظمی، قال: حَیثُ یَتشاغَلُ النّاسُ بِأنفُسِهِم.۲

۰.هر کس مؤمنی را کمک کند، خداوند عزّ و جلّ هفتاد و سه گرفتاری از او برمی‏دارد، یکی در دنیا و هفتاد و دو تا هنگام بلای عظیم (قیامت).

همچنین از پیامبرصلی الله علیه و آله نقل شده که: هر کس خدا به وسیله او گشایشی در کار مسلمانی ایجاد کند، خداوند در گرفتاری‏های دنیا و آخرت برایش گشایش ایجاد خواهد کرد۳ و هر کس در کار برآوردن نیازهای مسلمانانی باشد، خداوند نیز در کار برآوردن نیاز او خواهد بود و هر کس در این دنیا یک گرفتاری از مسلمانی را برطرف کند، خداوند، یک گرفتاری از

1.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: مَن أرادَ أن تُستَجابَ دَعوَتُهُ وأَن تُکشَفَ کُربَتُهُ، فَلیُفَرِّجُ عَن مُعسِرٍ (مسند ابن حنبل، ج۲، ص۲۴۸، ح۴۷۴۹).

2.. الکافی، ج۲، ص،۱۹۹ ح۲؛ کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۲۹۳، ح۲۴۹۷.

3.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: مَن أجرَى اللّهُ‏ عَلى یَدِهِ فَرجاً لِمُسلِمٍ‏، فَرَّجَ اللّهُ‏ عَنهُ کَربَ الدُّنیا والآخِرَةِ (الأمالی، طوسی، ص۵۸۶، ح۱۲۱۲؛ نزهة الناظر، ص۴۰، ح۱۲۳).

  • نام منبع :
    الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    سوم
تعداد بازدید : 63942
صفحه از 839
پرینت  ارسال به