پنج. شکست و تفسیر انسان از آن
شکست و ناکامی، از امور ناخوشایند زندگی است و موجب ناراحتی و افزایش فشار روانی میگردد. این، از واقعیتهایِ تغییرناپذیر زندگی است. آنچه در این میان مهم است، تفسیر موضوع و تعریفی است که افراد از موفّقیت و شکست دارند. تفسیر نادرست، موجب افزایش فشار روانی میشود و تفسیر درست، کاهش آن را در پی دارد. سؤال این است که چه تفسیری، کاهنده است و چه تفسیری، افزاینده؟
الگوی غلط: تفسیر مادّی شکست و پیروزی
برخی با نگاهی مادّی، به تفسیر این موضوع میپردازند. لذا به دست آوردن هر کدام از امور دنیوی (مانند: مال، مقام، شهرت، تداوم زندگی و...) را موفّقیت و از دست دادن آنها را شکست میدانند. این تفسیر، موجب سرمست شدن هنگام برخورداری و ناامیدی و رنجوری هنگام مصیبت میشود.
الگوی صحیح: تفسیر الهی شکست و پیروزی
بر خلاف آن دیدگاه، دیدگاه دیگری وجود دارد که ملاک موفّقیت و شکست را موافقت و عدم موافقت امور با خداوند متعال میداند. این دیدگاه خدامحور، موفّقیت را در این میداند که آیا به آنچه خدا خواسته، عمل شده یا نه؟ اگر چنین باشد، برای فرد فرقی ندارد که با معیار مادی، شکست بخورد یا پیروز شود، فقیر باشد یا ثروتمند و.... قرآن کریم میفرماید:
۰.(قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنا إِلّا إِحْدَی الْحُسْنَیینِ وَ نَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِکمْ أَنْ یصیبَکمُ اللّهُ بِعَذابٍ مِنْ عِنْدِهِ أَوْ بِأَیدینا فَتَرَبَّصُوا إِنَّا مَعَکمْ مُتَرَبِّصُون.۱
۰.بگو: آیا برای ما جز یکی از این دو نیکی را انتظار میبَرید؟ در حالی که ما انتظار میکشیم که خداوند از جانب خود یا به دست ما عذابی به شما برساند. پس انتظار بکشید که ما هم با شما در انتظاریم).
به باور علّامه طباطبایی، از نظر دینی، حسنه و مصیبت، هر دو حسنه اند؛ چون اگر حسنه، حسنه است برای این است که پیروزی و غنیمت در دنیا و اجر عظیم در آخرت است
