واقعیت پذیرفت. انکار ما چیزی را تغییر نخواهد داد. دنیا به عنوان محلّ زندگی ما اقتضائاتی دارد که خارج از اختیار ماست؛ ما نه در تنظیم آن، نقشی داریم و نه توان تغییر آن را داریم. دنیا ویژگیهایی دارد که بر اساس حکمت و مصلحت الهی تنظیم شده و خیر و صلاح انسان نیز در آن است. کاری که باید انجام دهیم این است که شکل واقعی دنیا را بشناسیم و بپذیریم. انتظار زندگی بدون سختی، انتظاری غیر واقعی است. سختیها جزئی از زندگی ما هستند و انکار ما چیزی را تغییر نمیدهد.
بنا بر این باید انتظاری واقعگرایانه داشت. این همان چیزی است که پیشتر با عنوان «تنظیم انتظارات با واقعیتها» از آن یاد کردیم. شناخت این واقعیت، موجب تنظیم انتظار از زندگی میشود و با پذیرش جهانی با رنج متناوب، فشار روانی دوران ناخوشایند را تحمّلپذیر میسازد و بخشی از رضامندی را به وجود میآورد.
شخصی از گرفتاری خود به امام صادقعلیه السلام پناه میبَرَد. ایشان، وی را به صبر دعوت میکند و پس از مدّتی سکوت، به وی میفرماید: «از زندان کوفه برایم بگو که چگونه جایی است؟». وی گفت: «تنگ و متعفّن، با زندانبانانی در بدترین حال!». امامعلیه السلام به وی فرمود:
۰.فَإِنَّما أنتَ فِی السِّجنِ فَتُریدُ أن تَکونَ فیهِ فی سَعَةٍ؟ أما عَلمتَ أنَّ الدُّنیا سِجنُ المُؤمِنِ؟۱
۰.همانا تو اکنون در زندان هستی. آیا میخواهی درون آن، در گشایش باشی؟ آیا نمیدانی که دنیا زندان مؤمن است؟
در این بیان، به واقعیت زندگی ـ که همان سختیهای آن است ـ اشاره شده است. امام صادقعلیه السلام، با توجّه دادن آن شخص به اجتنابناپذیری سختیهای زندگی و با تصحیح انتظار وی از زندگی، توان مقاومت وی را بالا میبَرَد و از فشار روانی وی میکاهد. این کارکرد، توجّه به این واقعیت است. تحمّلناپذیری حوادث، به خاطر این است که از زندگی، انتظار راحتی بدون سختی را داریم و این، ریشه در غیر واقعی بودن شناخت ما از دنیا دارد. آنچه مهارتهای مقابله با سختیها را به وجود میآورد و زندگی را تحمّلپذیر میسازد،
