خداوند بیشتر شود، دست به مقایسه صعودی نخواهد زد. پیامد دیگر آن، این است که ارزیابی او نیز تصحیح و واقعبینانه میگردد. عدهای زندگی قارونی را «بهرهمندی بزرگ» میدانستند و در مقابل، عدهای دیگر، پاداش الهی را برتر میدانستند. سرّ تفاوت این دو ارزیابی، در تفاوت شناختها و نگرشهاست. امام صادق علیه السلام نیز میفرماید: «اگر به ارزش واقعی معرفت خدا پی میبردند، دنیای دشمنان نزد آنان (از آنچه زیرپای خود میگذارند)، کم ارزشتر میبود!»
به پیامبر خدا صلی الله علیه و آله گفتند: زندگی تو را تأمین و ثروت فراوان به تو میدهیم به شرط اینکه دست از حرفهایی که میزنی برداری. ایشان فرمود: «اگر خورشید را در دست راست من و ماه را در دست چپ من قرار دهید، دست از رسالتم برنمیدارم».۱ این، معجزه شناخت است. کسی که ارزش دین و خدا را بداند، آن را با تمام آفرینش عوض نمیکند، تا چه رسد به این که زندگیهای پر زرق و برق، او را به خود مشغول کند. همیشه ممکن است اهل ایمان در برابر زندگیهای اشرافی و قارونی دشمنان دین قرار بگیرند و این میتواند امنیت دینداری را به مخاطره اندازد.
زمان پیامبر خدا صلی الله علیه و آله این مسئله وجود داشت و لذا آیه نازل شد که به زندگیِ آنان چشم مدوزید. این مسئله، در زمان امام صادق علیه السلام نیز وجود داشت و ایشان در باره آن سخن گفته است. در زمان ما و هر زمان دیگری نیز ممکن است این مسئله وجود داشته باشد. مهم این است که چه چیزی مانع این مقایسه ویرانگر و دردآور میشود؟ امام صادق صلی الله علیه و آله آن را «شناختِ صحیح و واقعبینانه» میداند.
نکته بعدی این است که اگر شناخت انسان اصلاح شود، از آنچه دارد، احساس بهرهمندی میکند. احساس بهرهمندی فقط متوقّف بر وجود نعمت نیست. چه بسا نعمتهایی که احساس تنعّم و بهرهمندی را برنمیانگیزند.
برای احساس بهرهمندی، عامل دیگری نیز نیاز است و آن «درک نعمت» است. اگر انسان آنچه را خداوند به وی داده است نعمت بداند و به ارزش آن پی ببرد،
