خدا مهمترین امکان در زندگی انسان است.
۲. قرآن و اسلام: رسیدن به سعادت و شادکامی، نیازمند برنامه است. قرآن، کتاب هدایت و برنامه سعادت انسان است. مجموعه آنچه تحت عنوان دین و اسلام نیز قرار میگیرند، همین حکم را دارند. لذا یکی از امکانات لازم برای شادکامی، قرآن و اسلام است.
۳. پیامبر اکرمصلی الله علیه و آله و اهل بیتعلیهم السلام: رسیدن به سعادت و شادکامی، نیازمند راهنمایانی است که خود این راه را پیموده باشند. انبیا و اولیای الهی، کسانی هستند که راه سعادت را به خوبی می‌دانند و توان راهبری و راهنمایی را دارند. بنا بر این، وجود این حجّتهای الهی، از نعمتهای بزرگ برای بشر است. اگر چنین افرادی نمیبودند، یافتن راه سعادتْ ممکن نمیبود.
۴. ایمان: تمام امکانات معنوی برای رسیدن شادکامی ـ که تا کنون بیان شد ـ، بدون وجود ایمان، ثمربخش نیستند. خدا، اسلام و حجّتهای خدا همگی واقعیتهایی در عالم آفرینش اند که وجود دارند؛ امّا اگر انسانها آنها را نپذیرند، تأثیری در شادکامیشان نخواهد داشت. ایمان یعنی شناخت خدا، دین خدا و حجّتهای خدا و پذیرفتن ولایت خدا و حجّتهایش. کسی که به ایمانِ واقعی دست یافته باشد، در حقیقت، از تمام نعمتهای پیشین بهرهمند خواهد شد.
جمعبندی
در مجموع میتوان گفت که آنچه به کسب سعادت آخرت ـ که امری پایدار و جاویدان است ـ منجر شود، سودمند است و آنچه سعادت آخرت را از بین ببرد، زیان‌آور، هر چند دنیا را ـ که امری ناپایدار و زودگذر است ـ آباد کند.۱ این به همان بُعد داشتههای غیر مادی بر میگردد که در بحث خوشایند زندگی بدان پرداخته شد. هر چند فقدان امکانات مادی نیز محرومیت به شمار میرود و مشکلات و فشارهای روانی خاصّ خود را دارد، با این حال، آن چنان نیست که قابل تحمّل نباشد؛ چرا که به شادکامی اصیل انسان، زیان وارد نمیکند.
از مجموع مطالب این بحث میتوان نتیجه گرفت: همان گونه که امکانات مادی در
