485
الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)

از عقل در مفهوم اخلاقی آن، یکی از بزرگ‏ترین برخورداری‏ها به شمار می‏رود.

۲. دانش: دانش، نقش مهمی در شادکامی زندگی دارد. شادکامی، عوامل و موانعی دارد که آگاهی از آنها نقش مهمی در تحقّق آن دارد. همچنین کسی که آگاه باشد، با امکانات اندک نیز می‏تواند به موفّقیت‏های بزرگ دست یابد و کسی که فاقد آن باشد، امکانات فراوان را نیز هدر می‏دهد. از سوی دیگر، انسان اهل دانش، حق‏پذیر است و از گرایش به باطل پرهیز می‌کند. از این رو، برخورداری از دانش و معرفت، خود، امکانی بزرگ در زندگی به شمار می‏رود.

۳. تقوا: تقوا، عامل مهمی در بازداری و خویشتنداری است. انسان مؤمن برای رسیدن به شادکامی، نیازمند انجام دادن برخی کارها و ترک کردن برخی دیگر است و این مهم به وسیله نیروی تقوا به دست می‏آید. به وسیله تقوا انسان از هوس‏های نفسانی آزاد می‏شود و به آنچه مصلحت است، عمل می‏کند. از این رو، برخورداری از این توانمندی، یک امکان بزرگ به شمار می‏رود.

سطح چهارم

سطح چهارم، به آن دسته از امکانات مربوط می‏شود که مستقیماً به بُعد معنوی و دینی مربوط می‏شوند:

۱. خداوند متعال: خداوند، تنها موجود اصیل آفرینش بوده و تمام هستی به دست اوست. یکی از نام‏های خداوند، «غنی» است.۱ پس غنای خدای سبحان، به معنای بی‌نیازی مطلق اوست.۲ لذا کسی که خدا را داشته باشد، همه چیز دارد.۳ از سوی دیگر، پاسخگو بودن به همه درخواست‏های بشر و ارتباط آزاد و بی‏درنگ با خدا نیز نعمت به شمار می‏رود. همچنین حلم و بردباری خداوند در برابر گناهان انسان نیز نعمت است. بنا بر این،

1.. صفت «غَنی (بی‌نیاز)»، فعیل به معنای فاعل از مادّه «غنی» است که بر بسندگی دلالت دارد (معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۳۹۷).

2.. ر.ک: دانش‏نامۀ عقاید اسلامی، ج۶.

3.. در دعای عرفه از امام حسین علیه السلام چنین نقل شده است: ماذا وَجَدَ مَن فَقَدَک؟! ومَا الَّذی فَقَدَ مَن وَجَدَک؟! لَقَد خابَ مَن رَضِی دونَک بَدَلاً (بحار الأنوار، ج۹۸، ص۲۲۶، ح۳).


الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
484

فرزند نیز باید ویژگی‏هایی داشته باشد که عبارت اند از: شایستگی، شباهت به پدر و کمک‏کار بودن.

۹. دوست: داشتن دوست، یکی دیگر از نیازهای انسان است. دوست، هم از نظر عاطفی، همدم انسان است و هم کمک‏کار او در مشکلات و یاور او در تکامل معنوی. لذا داشتن دوست، خود یک امکان در زندگی به شمار می‏رود. البته دوست باید شایسته و دیندار باشد.

۱۰. همسایه: برخی افراد، به جهت محلّ زندگی، با انسان رابطه برقرار می‏کنند. همسایه اگر بد و ناشایست باشد، زندگی را به کام انسان تلخ می‏کند، هر چند در کاخ زندگی کند. از این رو، داشتن همسایه خوب، هم موجب آسایش زندگی می‏گردد و هم به وقت نیاز، یاور انسان خواهد بود.

۱۱. دوری از مردم: وقتی ناراستی بر جامعه حاکم گردد و افراد پیرامون، ناشایست و بدکار باشند، بهترین راه، دوری از مردم و گوشه‌نشینی است. در این صورت، نه با دیگران بودن، بلکه زندگی بدون آنان، یک نعمت به شمار می‏رود.

۱۲. حاکم دادگر: زندگی اجتماعی، به حاکم و فرمان‌روا نیاز دارد تا جامعه را اداره کند. هر چند حاکم بد، بهتر از بی‏حاکمی است، امّا به هر حال برای یک زندگی مثبت و راحت، به حاکم دادگر و عدالت‏پیشه نیاز است. از این رو، بودن در زمان حاکمیت خدا و برخورداری از حاکم عادل، یک امکان بزرگ به شمار می‏رود.

سطح سوم

سطح سوم، آن بخش از امکانات را شامل می‏شوند که جزء فضیلت‏های درونی به شمار می‏روند:

۱. عقل: عقل از ریشه‏ای‏ترین مفاهیم اخلاقی است. بر اساس روایات، عقل، به معنای «شناخت بازدارنده» است و مادر اخلاق اسلامی به شمار می‏رود.۱ از این رو، برخورداری

1.. ر.ک: اخلاق‏پژوهی حدیثی، ص۵۲ به بعد.

  • نام منبع :
    الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    سوم
تعداد بازدید : 64057
صفحه از 839
پرینت  ارسال به