است و آنچه نزد خداست، خیر و پایدار است.
جالب این که در این آیه، مردم به تعقّل و اندیشه فراخوانده شدهاند و این، نشان دهنده نقش شناخت در احساس انسان نسبت به برخورداری یا محرومیت از دنیاست. کسانی که دنیا را ارزشمند و مهم ارزیابی کنند، از به دست آوردن آن خرسند میشوند، در حالی که واقعیتْ آن است که چیز اندک و بیارزشی را کسب کردهاند و لذا شایسته خرسندی نیست:
۰.(وَ فَرِحُواْ بِالْحَیوةِ الدُّنْیا وَ مَا الْحَیوةُ الدُّنْیا فِی الآخِرَةِ إِلّا مَتَعٌ.۱
۰.آنها به زندگی دنیا سرمست شدند، در حالی که زندگی دنیا در برابر آخرت، جز متاعی اندک نیست).
بر اساس متون دینی، دنیا در حقیقت، برخورداریِ اندک چندروزه است. سپس، همچون سراب از میان می‌رود و به سان ابر، پراکنده میشود.۲ دیر فراهم میآید و اندک به کار میآید و زود از کف می‌رود۳ و اوقات دنیا، اگرچه بلند باشد، کوتاه است و بهرهمندی از آنها، هرچند بسیار باشد، اندک است.۴
اگر انسان به این حقیقت توجّه کند که آنچه را از دست داده یا به دست نیاورده، اندک بوده است، دچار تنیدگی و فشار روانی نمیگردد. مهم این نیست که در واقع، آن شیء، کوچک است یا بزرگ؛ مهم این است که ما آن را کوچک بدانیم یا بزرگ. اگر چیز مهمّی مثل «دین» را از دست بدهیم، ولی آن را ناچیز بشماریم، به خاطر فقدان آن، خیلی ناراحت نمیشویم؛ امّا اگر چیز بیارزشی را از دست داده باشیم، ولی آن را مهم بشماریم، به شدّت ناراحت میشویم. پس آنچه در تنیدگی و نارضایتی مهم است، تصوّر ماست. برای کسب رضایت از زندگی و مهار تنیدگی، بهتر است تصوّرات خود را از نعمتهای دنیا اصلاح کنیم و آنها را با واقعیت، مطابقت نماییم.
1.. سورۀ رعد، آیۀ ۲۶.
2.. امام علی علیه السلام: إنَّما الدُّنیا مَتاعُ أیامٍ قَلائِلَ، ثُمَّ تَزولُ کما یزولُ السَّرابُ، وتُقشَعُ کما ینقَشِعُ السَّحابُ (غرر الحکم، ح۳۸۹۰؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۱۷۸، ح۳۶۷۱).
3.. امام علی علیه السلام: إنَّما الحَیاة الدُّنیا مَتاعٌ؛ ومَتاعُ الدُّنیا بَطیءُ الاِجتِماعِ، قَلیلُ الاِنتِفاعِ، سَریعُ الاِنقِطاعِ (تنبیه الخواطر، ج۲، ص۱۰۲).
4.. امام علی علیه السلام: أوقاتُ الدُّنیا وإن طالَت قَصیرَة، وَالمُتعَة بِها وإن کثُرَت یسیرَة (غرر الحکم، ح۲۱۸۸؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۶۷، ح۱۶۹۸).
