رضامندی از زندگی به دست میآید. بر همین اساس، پیامبر خداصلی الله علیه و آله با اشاره به برخی ویژگیهای دنیا، تصریح میکند که شناخت دنیا واکنشهای منفی به هر دو موقعیت را تعدیل میکند:
۰.أیهَا النّاسُ! هذِهِ دارُ تَرَحٍ لا دارُ فَرَحٍ، ودارُ التِواءٍ لا دارُ استِواءٍ، فَمَن عَرَفَها لَم یفرَح لِرَجاءٍ، ولَم یحزَن لِشَقاءٍ.۱
۰.ای مردم! این جا سرای غم است، نه سرای شادی، و سرای پیچ در پیچ است، نه سرای سر راست. پس هر که دنیا را شناخت، به امیدی شاد نمیشود و از رنجی اندوهگین نمیگردد.
در بخش دیگری از روایات، نقش شناخت دنیا در دوران ناخوشایند، مورد توجّه قرار گرفته است. مصیبتها و بلاها از زمینههای بسیار مهم در نارضایتی اند. اندوه و افسردگی و نارضایتی، از پیامدهای بلاهای زندگی به شمار میروند. امام علیعلیه السلام بر این اصل تأکید دارد که اگر کسی دنیا را آن گونه که هست بشناسد، از سختیهای آن، اندوهگین و ناراضی نمیشود.۲ ایشان نمیفرماید که دنیا را باید پُر از خوشی و راحتی تصوّر کنید؛ بلکه میفرماید اگر دنیاشناسیتان واقعی باشد، با وجود سختیها و با اقرار به وجود آنها، باز هم احساس ناراحتی و نارضایتی به شما دست نخواهد داد. آموزههای زندگیساز دین، انسان را به گونهای تربیت میکند که در اوج سختیها و در عمق گرفتاریها نیز ناامید و افسرده نخواهد شد.
واقعیتشناسی، لازمه هماهنگسازی
بر اساس آنچه گذشت، زندگی دنیا قوانینی دارد که باید آنها را شناخت تا انسان، خود را با آن هماهنگ سازد. بنا بر این، یکی از ضرورتهای رضامندی، شناخت قوانین و واقعیتهای حاکم بر زندگی است. این قوانین را ما وضع نکرده‌ایم و به دلخواه ما نیز تغییر نخواهند کرد. اگر انسان
