393
الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)

بدانیم و یکی از راه‏های آن، دل نبستن به دنیاست. در ادبیات دین برای دل‏بسته نبودن به دنیا از واژه «زهد» استفاده می‏شود. هرجا سخن از زهد است، به معنای دل‏بسته نبودن به دنیاست. دل‏بسته نبودن، یکی از کلیدهای رضایت از زندگی است. امام علی علیه السلام در جملاتی پُرمعنا، میوه زهد را آسایش زندگی می‏داند.۱ زهد، مایه آسایش تن و روان انسان است.۲ بنا بر این، کسی که می‏خواهد راحت زندگی کند، باید دل از دنیا برکند.۳ از این گذشته، چشیدن شیرینی ایمان نیز متوقّف بر دل‏بسته نبودن به دنیاست. یکی از لذّت‏های زندگی، چشیدن شیرینی ایمان است. کسانی که از این نعمت محروم اند، لذّت کاملی از زندگی نمی‏برند. راه چشیدن شیرینی ایمان و لذّت بردن از آن، دل‏بسته نبودن به دنیاست. امام صادق علیه السلام در این باره می‏فرماید:

۰.حَرامٌ عَلی‏ قُلوبِکم أن تَعرِفَ حَلاوَةَ الإِیمانِ حَتّی‏ تَزهَدَ فِی الدُّنیا.۴

۰.بر قلب‏های شما حرام است که شیرینی ایمان را درک کند، تا ‏این که از دنیا دل برکند.

و ـ اصلاح منبع یاری

زندگی، نیازمند امکاناتی است که باید تأمین شوند و همراه با مشکلاتی است که باید تحمّل گردند و چاره‏ای برای آنها در نظر گرفته شود. این در حالی است که انسان، توان لازم برای چنین حجمی از مسائل را ندارد. از این رو، نیازمند یاری است و به همین جهت، کسب یاری، نقش مهمّی در رضامندی خواهد داشت. مسئله مهم این است که از چه منبعی باید کمک طلبید و اساساً آیا یاوری وجود دارد یا نه؟ در ادامه،

1.. ثَمَرَة الزُّهدِ الرّاحَة؛ میوۀ زهد، آسودگی است (غرر الحکم، ح‏۶۰۷۹؛ عیون الحکم و المواعظ، ص‏۲۰۷).
الرّاحَة فِی الزُّهدِ؛ آسودگی در زهد است (غرر الحکم، ح‏۶۰۷۶).
الزُّهدُ فِی الدُّنیا الرّاحَة العُظمی‏؛ دل‏بسته نبودن به دنیا، آسایش بزرگ است (همان، ح‏۶۰۷۷).
الزُّهدُ أفضَلُ الرّاحَتَینِ؛ زهد، برترینِ دو راحتی است (همان، ح‏۶۰۷۸).

2.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: الزُّهدُ فِی الدُّنیا یریحُ القَلبَ وَالبَدَنَ؛ دل‏بسته نبودن به دنیا، جان و بدن را آسوده می‏کند (الخصال، ج‏۱، ص‏۷۳؛ نثر الدرّ، ج‏۱، ص‏۱۷۰؛ روضة الواعظین، ج‏۲، ص‏۴۴۱؛ تحف العقول، ص‏۳۵۸).

3.. مَن أحَبَّ الرّاحَة فَلیؤثِرِ الزُّهدَ فِی الدُّنیا؛ کسی که راحتی را دوست دارد، باید دل‏بسته نبودن به دنیا را برگزیند (غرر الحکم، ح‏۶۰۸۰؛ عیون الحکم و المواعظ، ص‏۴۳۴).

4.. الکافی، ج‏۲، ص‏۱۲۸ و ۱۳۰؛ تنبیه الخواطر، ج‏۲، ص‏۱۹۱.

الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
392

خورده‏ام که تا سه روز، نزد او نروم. بنا بر این، اگر صلاح می‏دانی، مرا نزد خود جای ده تا به سوگندم عمل کنم. مرد گفت: باشد. با او رفتم. دیدم خیمه‏ای و نخلی و گوسفندی دارد. شب که شد، از خیمه‏اش خارج شد و بز خود را دوشید و خرمایی چید و آنها را نزد من نهاد و من خوردم و او خودش بی شام خفت و من شب را به نماز و عبادت گذراندم. صبح که شد، او صبحانه خورد و من، روزه داشتم. سه شب به همین منوال گذشت و هرگاه در رخت خوابش از این پهلو به آن پهلو می‏شد، ذکر خدای متعال می‏گفت و تکبیر می‏گفت و صبح برای نماز، بیدار می‏شد و وضوی کامل می‏گرفت و من، جز سخن خیر از او نمی‏شنیدم. چون چند شب گذشت و کار او در نظر من تقریباً ناچیز آمد، گفتم: ای بنده خدا! میان من و پدرم، نه مشاجره‏ای بوده و نه قهری؛ بلکه از پیامبر خداصلی الله علیه و آله سه بار در سه مجلس شنیدم که فرمود: «هم‏اینک، مردی از اهل بهشت بر شما در می‏آید» و هر سه بار، تو وارد شدی. از این رو، خواستم [مرا به خانه‏ات ببری] تا عمل تو را ببینم. پس به من بگو که تو چه عملی انجام می‏دهی [که اهل بهشت شده‏ای]؟

مرد گفت: به نزد همان کسی که به تو خبر داده برو تا از عمل من به تو خبر دهد. من نزد پیامبر خداصلی الله علیه و آله رفتم. ایشان فرمود: «نزد خود او برو و بگو باید حقیقت را به تو بگوید». من نزد آن مرد رفتم و گفتم: پیامبر خداصلی الله علیه و آله به تو امر می‏کند که مرا خبر دهی. مرد گفت: حال که چنین است، می‏گویم. اگر دنیا از من باشد و از من گرفته شود، ناراحت نمی‏شوم و اگر دنیا به من داده شود، از آن شادمان نمی‏شوم. شب را در حالی می‏خوابم که از هیچ کس، کینه‏ای به دل ندارم، و بر نعمتی که خداوند به او داده است، حسادت نمی‏کنم. عبد اللّٰه گفت: امّا، به خدا سوگند که من شب‏ها را به عبادت می‏گذرانم، و روزها را روزه می‏گیرم؛ لیکن اگر گوسفندی به من ببخشند، خوش‏حال می‏شوم و اگر از دستم برود، ناراحت می‏گردم. به خدا سوگند که خداوند، تو را بر ما برتری آشکاری داده است.۱

برای رضایت‏بخش کردن زندگی، لازم نیست دنیا را تغییر دهیم و یا دنیای دیگری را آرزو کنیم و بیافرینیم. می‏توان در همین دنیای ناپایدار، راحت زندگی کرد؛ به شرط آن‏که راه آن را

1.. همان: ج۲، ص۹۱، ح۹۲۲.

  • نام منبع :
    الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    سوم
تعداد بازدید : 64251
صفحه از 839
پرینت  ارسال به