327
الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)

که هر کس بدان‏ها متّصف شود، به دیگر ارزش‏های اخلاقی و عملی نیز دست خواهد یافت. در ادامه، به مهم‏ترین آنها اشاره می‏کنیم:

پرستش خدا؛ پاداش اعمال و اجابت دعا از جانب خدا؛ آنچه را برای خود می‏پسندد، برای دیگران پسندیدن؛۱ خشیت خدا؛۲ دوستی برای خدا؛ دشمنی برای خدا؛ محبّت داشتن به خاطر خدا؛ کینه ورزیدن به خاطر خدا؛۳ شناخت اهل بیتعلیهم السلام و داشتن ولایت آنها؛۴ نیکی کردن؛۵ اقدام به کارهای ماندگار و پرهیز از امور ناپایدار؛۶ دوست داشتن اسلام و مسلمانان و تهی‏دستان و همنشینی با آنان؛ ناامید نبودن از افراد بد (شاید انسان خوبی شود)؛ ایمن نبودن از افراد خوب (شاید انسان بدی شود)؛ خودداری از پرداختن به عیب‏های دیگران؛۷ نگاه عبرت‏آموز؛ سکوت متفکّرانه؛ سخن یادآور خدا؛۸ مشورت با افراد

1.. امام صادق علیه السلام: أوحَى اللّهُ عزّ و جلّ إلى آدَمَ علیه السلام: یا آدَمُ، إنّی أجمَعُ لَک الخَیرَ کلَّهُ فی أربَعِ کلِماتٍ؛ واحِدَة لی، وواحِدَة لَک، وواحِدَة فی ما بَینی وبَینَک، وواحِدَة فی ما بَینَک وبَینَ النّاسِ: فَأَمَّا الَّتی لی: فَتَعبُدُنی ولا تُشرِک بی شَیئا؛ وأمَّا الَّتی لَک: فَاُجازیک بِعَمَلِک أحوَجَ ما تَکونُ إلَیهِ. وأمَّا الَّتی فی ما بَینی وبَینَک: فَعَلَیک الدُّعاءُ وعَلَی الإِجابَة. وأمَّا الَّتی بَینَک وبَینَ النّاسِ: فَتَرضى لِلنّاسِ ما تَرضى لِنَفسِک (کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۴۰۵، ح۵۸۷۷؛ الکافی، ج۲، ص۱۴۶، ح۱۳؛ الخصال، ص۲۴۳، ح۹۸؛ معانی الأخبار، ص۱۳۷؛ بحار الأنوار، ج۷۵، ص۲۶، ح۸).

2.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: جِماعُ الخَیرِ خَشیة اللّه (تنبیه الخواطر، ج۲، ص۱۲۲).

3.. جِماعُ الخَیرِ فِی المُوالاة فِی اللّهِ، وَالمُعاداة فِی اللّهِ، وَالمَحَبَّة فِی اللّهِ، وَالبُغضِ فِی اللّهِ (غرر الحکم، ح۴۷۸۱؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۲۲۳، ح۴۳۴۸).

4.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: مَن مَنَّ اللّهُ عَلَیهِ بِمَعرِفَة أهلِ بَیتی ووِلایتِهِم، فَقَد جَمَعَ اللّهُ لَهُ الخَیرَ کلَّهُ (الأمالی، صدوق، ص۵۶۰، ح۷۵۱؛ بشارة المصطفی، ص۱۷۶؛ بحار الأنوار، ج۲۷، ص۸۸، ح۳۶).

5.. جِماعُ الخَیرِ فی أعمالِ البِرِّ (غرر الحکم، ح۴۷۹۶).

6.. جِماعُ الخَیرِ فِی العَمَلِ بِما یبقى، وَالاِستِهانَة بِما یفنى (همان، ح۴۷۳۵).

7.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: سَبعُ خِصالٍ مِن جَوامِعِ الخَیرِ: حُبُّ الإِسلامِ، وأهلِهِ، وَالفُقَراءِ، ومُجالَسَتِهِم، ولا تَیأَس مِن رَجُلٍ یکونُ عَلى شَرٍّ فَیرجِعُ إلى خَیرٍ فَیموتُ عَلَیهِ، ولا تَأمَن رَجُلاً یکونُ عَلى خَیرٍ فَیرجِعُ إلى شَرٍّ فَیموتُ عَلَیهِ، لِیشغَلک عَنِ النّاسِ ما تَعلَمُ مِن نَفسِک (الفردوس، ج۲، ص۳۳۱، ح۳۴۹۴؛ کنز العمّال، ج۱۵، ص۹۰۸، ح۴۳۵۶۹).

8.. امام علی علیه السلام: جُمِعَ الخَیرُ کلُّهُ فی ثَلاثِ خِصالٍ: النَّظَرِ وَالسُّکوتِ وَالکلامِ. فَکلُّ نَظَرٍ لَیسَ فیهِ اعتِبارٌ؛ فَهُوَ سَهوٌ، وکلُّ کلامٍ لَیسَ فیهِ ذِکرٌ فَهُوَ لَغوٌ، وکلُّ سُکوتٍ لَیسَ فیهِ فِکرٌ فَهُوَ غَفلَة. فَطوبى لِمَن کانَ نَظَرُهُ عَبَرا، وسُکوتُهُ فِکرا، وکلامُهُ ذِکرا، وبَکى عَلى خَطیئَتِهِ وأمِنَ النّاسُ شَرَّهُ! (کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۴۰۵، ح۵۸۷۶؛ معانی الأخبار، ص۳۴٤، ح۱؛ الخصال، ص۹۸، ح۴۷؛ الأمالی، صدوق، ص۸۰، ح۴۷؛ ثواب الأعمال، ص۲۱۲، ح۱؛ الاختصاص، ص۲۳۱؛ بحار الأنوار، ج۷۱، ص۲۷۵، ح۲).


الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
326

خدا؛ دعا کردن در آسایش و گرفتاری؛۱ رفق و مدارا؛۲ توانمندی بازداری از گناه(تقوا و ورع)؛ حلم در برابر جاهل؛ همسر یاور در امور دنیا و آخرت؛۳ خوش‏نیّتی؛۴ رازداری؛ رابطه با نیکوکاران؛۵ طلب رضای خدا، هر چند موجب ناراحتی مردم شود؛۶ توکّل به خدا؛۷ و....

‏ مجموعه‏های نیکی

برخی دیگر از این موارد، با تعبیر «جوامع الخیر» وارد شده‏اند و مراد از آن، صفاتی هستند

1.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: ثَلاثٌ مَن رُزِقَهُنَّ فَقَد رُزِقَ خَیرَ الدّارَینِ: الرِّضا بِالقَضاءِ، وَالصَّبرُ عَلَى البَلاءِ، وَالدُّعاءُ فِی الرَّخاءِ (مسکن الفؤاد، ص۴۹؛ الدعوات، ص۱۲۱، ح۲۸۹). نیز، ر.ک: بحار الأنوار، ج۸۲، ص۱۳۸، ح۲۲؛ تنبیه الغافلین، ص۲۵۲، ح۳۳۲.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: ثَلاثٌ یدرِک بِهِنَّ العَبدُ رَغائِبَ الدُّنیا وَالآخِرَة: الصَّبرُ عَلَى البَلاءِ، وَالرِّضا بِالقَضاءِ، وَالدُّعاءُ فِی الرَّخاءِ (کنز العمّال، ج۱۵، ص۸۰۸، ح۴۳۲۱۱).
عنه صلی الله علیه و آله: ثَلاثُ خِصالٍ یدرَک بِها خَیرُ الدُّنیا وَالآخِرَة: الشُّکرُ عِندَ النَّعماءِ، وَالصَّبرُ عِندَ الضَّرّاءِ، وَالدُّعاءُ عِندَ البَلاءِ (إرشاد القلوب، ص۱۴۹).

2.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: مَن اُعطِی حَظَّهُ مِنَ الرِّفقِ فَقَد اُعطِی حَظَّهُ مِنَ الخَیرِ، ومَن حُرِمَ حَظَّهُ مِنَ الرِّفقِ فَقَد حُرِمَ حَظَّهُ مِنَ الخَیرِ (سنن الترمذی، ج۴، ص۳۶۷، ح۲۰۱۳؛ مسند ابن حنبل، ج۱۰، ص۴۳۲، ح۲۷۶۲۳).
امام باقر علیه السلام: مَن اُعطِی الخُلُقَ وَالرِّفقَ فَقَد اُعطِی الخَیرَ کلَّهُ وَالرّاحَة وحُسنَ حالِهِ فی دُنیاهُ وآخِرَتِهِ، ومَن حُرِمَ الرِّفقَ وَالخُلُقَ کانَ ذلِک لَهُ سَبیلاً إلى کلِّ شَرٍّ وبَلِیة، إلّا مَن عَصَمَهُ اللّهُ تَعالى (حلیة الأولیاء، ج۳، ص۱۸۶).

3.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: مَن اُعطِی أربَعَ خِصالٍ فِی الدُّنیا فَقَد اُعطِی خَیرَ الدُّنیا وَالآخِرَة، وفازَ بِحَظِّهِ مِنهُما: وَرَعٌ یعصِمُهُ عَن مَحارِمِ اللّهِ، وحُسنُ خُلُقٍ یعیشُ بِهِ فِی النّاسِ، وحِلمٌ یدفَعُ بِهِ جَهلَ الجاهِلِ، وزَوجَة صالِحَة تُعینُهُ عَلى أمرِ الدُّنیا وَالآخِرَة (الأمالی، طوسی، ص۵۷۷، ح۱۱۹۰؛ تنبیه الخواطر، ج۲، ص۷۱).
امام صادق علیه السلام: مَن یتَّقِ اللّهَ فَقَد أحرَزَ نَفسَهُ مِنَ النّارِ بِإِذنِ اللّهِ، وأصابَ الخَیرَ کلَّهُ فِی الدُّنیا وَالآخِرَة (مختصر بصائر الدرجات، ص۷۹؛ بصائر الدرجات، ص۵۲۶، ح۱).

4.. امام علی علیه السلام: ما أعطَی اللّهُ سُبحانَهُ العَبدَ شَیئا مِن خَیرِ الدُّنیا وَ الْآخِرَة إلّا بِحُسنِ نِیتِهِ (غرر الحکم، ح۹۶۷۰؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۴۸۳، ح۸۹۱۵).

5.. جُمِعَ خَیرُ الدُّنیا وَالآخِرَة فی کتمان السِّرِّ ومُصادقَة الأَخیارِ، وجَمِعَ الشَّرُّ فِی الإِذاعَة ومُؤاخاة الأَشرارِ (الاختصاص، ص۲۱۸، بحار الأنوار، ج۷۴، ص۱۷۸، ح۱۷ وج۷۵، ص۷۱، ح۱۴).

6..امام حسین علیه السلام ـ لِرَجُلٍ سَألْهُ عَن خَیر الدُّنیا وَ الآخِرَة ـ : بِسمَ اللّٰه الرَّحمن الرَّحیم. أمّا بَعدُ، فَإنَّهُ مَن طَلَبَ رِضا اللّه بِسَخَطِ النّاسِ کفاهُ اُمورَ النّاسِ. ومَن طَلَبَ رضَا النّاس بِسَخَطِ اللّهِ وَ کَلَهُ اللّهُ إلَی النَّاسِ. وَالسَّلامُ (الأمالی، صدوق، ص۲۶۸، ح۲۹۳؛ الاختصاص، ص۲۲۵؛ روضة الواعظین، ص۴۸۵؛ بحار الأنوار، ج۷۱، ص۲۰۸، ح۱۷ وص۳۷۱، ح۳).

7.. امام صادق علیه السلام: ثَلاثَة مَن تَمَسَّک بِهِنَّ نالَ مِنَ الدُّنیا وَالآخِرَة بَغیتَهَ: مَنِ اعتَصَمَ بِاللّهِ، ورَضِی بِقَضاءِ اللّهِ، وأحسَنَ الظَّنَّ بِاللّهِ (تحف العقول، ص۳۱۶؛ بحار الأنوار، ج۷۸، ص۲۲۹، ح۲).

  • نام منبع :
    الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    سوم
تعداد بازدید : 64299
صفحه از 839
پرینت  ارسال به