فصل دهم
عوامل مستقیم رضامندی
پیش‌تر اشاره کردیم که عوامل رضامندی، دو گروه هستند: عوامل مستقیم و عوامل زمینهساز. گروه نخست، اموری هستند که به بُعد خیر در شادکامی نظر دارند و از این طریق، موجب رضامندی میشوند. امّا گروه دوم، اموری هستند که ناظر به موقعیتهای خوشایند و ناخوشایندند و صبر و شکر را به وجود میآورند.
در منابع اسلامی، رضامندی، یکی از عوامل سعادت برشمرده شده که نشان‌دهنده نقش مهم آن در شادکامی است.۱ رضامندی، هدیه مخصوص الهی به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است.۲ امام علی صلی الله علیه و آله رضامندی را بهترین همراه انسان میداند۳ و شخص دارای رضامندی از خدا را یکی از افراد خوشبختی معرفی میکند که باید به حال او غبطه خورد.۴ توصیف «نعم القرین» را نباید دست کم گرفت. معلوم میشود که ویژگیهای درونی، همراهان حقیقت وجودی انسان اند و هر چه با ماهیت الهی انسان سازگارتر باشند، به احساس خوشبختی و
1.. تِرمذی در کتاب سنن خود از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله چنین نقل میکند: مِن سَعادَةِ ابنِ آدَمَ رِضاهُ بِما قَضَی اللّهُ لَهُ، ومِن شَقاوَةِ ابنِ آدَمَ تَرکهُ استِخارَةَ اللّهِ، ومِن شَقاوَةِ ابنِ آدَمَ سَخَطُهُ بِما قَضَی اللّهُ لَهُ (سنن الترمذی، ج۴، ص۴۵۵، ح۲۱۵۱؛ کنز العمّال، ج۷، ص۸۱۴، ح۲۱۵۳۳).
آبی نیز در کتاب خود چنین نقل میکند: مِن سَعادَةِ ابنِ آدَمَ رِضاهُ بِما قَسَمَ اللّهُ لَه (نثر الدر، ج۱، ص۱۶۸).
2.. معانی الأخبار عن أحمد بن أبی عبد اللّٰه عن أبیه رفعه: جاءَ جَبرَئیلُ علیه السلام إلَى النَّبِی صلی الله علیه و آله فَقالَ: یا رسول اللّه إنَّ اللّهَ ـ تَبارَک وتَعالى ـ أرسَلَنی إلَیک بِهَدِیة لَم یعطِها أحَدا قَبلَک. قالَ رسول اللّهِ صلی الله علیه و آله: قُلتُ: وما هِی؟ قالَ الصَّبرُ وأحسَنُ مِنهُ. قُلتُ: وما هُوَ؟ قالَ: الرِّضا (معانی الأخبار، ص۲۶۰ ح۱؛ بحار الأنوار، ج۶۹، ص۳۷۳، ح۱۹).
3.. نعم القرین الرضا (نهج البلاغة، حکمت ۴؛ قرب الاسناد، ص۲۰۲؛ بحار الأنوار، ج۶۹، ص۴۰۹، ح۱۲۰).
4.. طوبى لِمَن ذَکرَ المَعادَ، وعَمِلَ لِلحِسابِ، وقَنِعَ بِالکفافِ، ورَضِی عَنِ اللّٰه (نهج البلاغة، حکمت ۴۴؛ بحار الأنوار، ج۷۲، ص۴۶، ح۵۷؛ المعجم الکبیر، ج۴، ص۵۶، ح۳۶۱۸؛ کنز العمّال، ج۱۳، ص۳۷۵، ح۳۷۰۲۷).
