فصل نهم
رضایت سیاسی
مراد از رضایت سیاسی، رضایت از نظام سیاسی حاکم بر جامعه است که اگر خوب باشد، موجب رضامندی میشود. در این باره مسائلی وجود دارد که در ادامه به آن میپردازیم.
حکومت خوب، آن است که مقدّس و آسمانی باشد و با دین گره بخورد. در اندیشه سیاسی اسلام، «همراهیِ دین و دولت» یک اصل اساسی شمرده شده و نظریّه «تفکیک» این دو از یکدیگر مردود است. این بدان جهت است که سلامتی و صلاح مکتب، به وجود حکومت است و صلاح و سلامتی دستگاه حکومت، به وجود دین، و هیچ کدام بدون دیگری، ره به جایی نمیبرند. از دیدگاه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، دین، «امین» است و حکومت، «نگهبان». حکومت بدون «امانتدار»، به خیانت و نابودی میانجامد، و دینِ بدون «نگهبان»، از بین خواهد رفت.۱ در برخی دیگر از روایات آمده است که دین، «پایه و اساس» است و حکومت، «نگهبان». هر آن چیزی که «پایه و اساس» نداشته باشد، ویران میشود و هر آنچه «نگهبان» نداشته باشد، از بین میرود.۲
در برخی دیگر از روایات آمده که دین و زمامدارِ عادل، برادرانی هستند که صلاح هر یک به دیگری وابسته است. اسلام، «پایه» است و زمامدار عادل، «نگهبان». هر آنچه بیپایه باشد، ویران خواهد شد و هر آنچه بینگهبان باشد، از بین میرود. جالب این است که تصریح شده وقتی قائم ما غایب میشود، اثری از اسلام باقی نمیماند. مهمتر این که چون اثری از اسلام باقی نمیماند، از دنیا نیز اثری باقی نخواهد ماند.۳
1.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: الاسلام والسلطان أخوان لا یصلُحُ واحدٌ منهما إلّا بصاحبه، فالاسلام أمین والسلطان حارس، وما لا أمین له منهدم، وما لا حارس له ضائع (الفردوس، ج۱، ص۱۱۷، ح۳۹۶؛ کنز العمّال، ح۴۶۱۳).
2.. امام باقر علیه السلام یا امام صادق علیه السلام: الدّین والسلطان أخوان توأمان لابدّ لکلّ واحد منهما من صاحبه والدّین اسّ والسّلطان حارس وما لا أسّ له منهدم وما لا حارس له ضائع (الاختصاص، ص۲۶۲).
3.. امام علی علیه السلام: الدّین والسلطان العادل أخوان لا یصلُحُ واحدٌ منهما إلّا بصاحبه، الاسلام اسّ والسّلطان العادل حارس وما لا أسّ له فمنهدم وما لا حارس له فضائع فلذلک اذا رحل قائمنا لم یبق أثر من الاسلام وإذا لم یبق أثر من الإسلام لم یبق أثر من الدنیا (اربعون، خاتون آبادی، ص۲۰۳، ح۳۵).