پاسخ فرمود: «همسر صالح، فرزند صالح و همنشین صالح».۱
لذّت تنهایی!
همان گونه که گفتیم، رابطه با هر کسی لذّتبخش نیست. شرط اساسی لذّتبخش بودن یک ارتباط، هماهنگی روحی طرفین است. اگر این هماهنگی، وجود نداشته باشد، رابطه میان افراد، لذّتبخش نیست؛ بلکه مایه رنج و عذاب خواهد شد و بر مشکلات روحی و روانی انسان میافزاید. از اینرو، نه تنها توسعه رابطه با چنین افرادی، ثمربخش نخواهد بود، بلکه باید با آنان قطع رابطه کرد و یا ارتباط را به حداقل رساند. آن بخش از آموزههای دین که به دوری از مردم سفارش می‌کند، به چنین روابطی اشاره دارد.۲
در شرایطی که همه مردم، اهل دنیا شده باشند و انسانهای صالح و امین و باایمان، همچون دُرّ گرانبها کمیاب یا نایاب باشند، بهترین روش برای ایمنی، به حداقل رساندن ارتباط‌های ناسالم اجتماعی است. از این طریق، انسان از شرّ اشرار، راحت میگردد و این، خود کمک بزرگی به آرامش زندگی می‌کند و از به خطر افتادن آن، جلوگیری می‌نماید.۳ اینجاست که تنهایی، مایه راحتی و آسایش دینداران میگردد.۴
بنا بر این، هر نوع توسعه رابطه، مایه آسایش و آرامش نمیگردد. شرط لذّتبخش بودن رابطهها، شایستگی و دینداری طرف رابطه است؛ در غیر این صورت، رابطه، مایه افزایش گرفتاریها و تنیدگیها میشود. از اینرو، گزینش دوست و انتخاب افراد شایسته برای ارتباط، نقش مهمّی در رضامندی انسان از زندگی خواهد داشت.۵
مؤلّفههای ارتباط خوب
از آن جا که انسان، موجودی اجتماعی است و در کنار دیگران زندگی می‌کند، پدیده
1.. الخصال، ج۱، ص۲۸۴؛ مکارم الأخلاق، ص۱۹۹، نیز، ر.ک: الأمالی، صدوق، ص۲۹۱؛ المحاسن، ج۱، ص۹.
2.. امام علی علیه السلام: طَلَبتُ الرّاحَةَ فَما وَجَدتُ إلّا بِتَرکِ مُخالَطَةِ النّاسِ إلّا لِقِوامِ عَیشِ الدُّنیَا، اترُکُوا الدُّنیا ومُخالَطَةَ النّاسِ تَستَریحوا فِی الدّارَینِ وتَأمَنوا مِنَ العَذابِ (جامع الأخبار، ص۱۲۳).
3.. امام علی علیه السلام: قِلَّةُ الخُلطَةِ تَصونُ الدّینَ وتُریحُ مِن مُقارَبَةِ الأَشرارِ (غرر الحکم، ح۷۳۶۶؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۳۷۱).
4.. امام علی علیه السلام: الاِنفِرادُ راحَةُ المُتَعَبِّدینَ (غرر الحکم، ح۷۳۶۳؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۲۵).
5.. ر.ک: دوستی در قرآن و حدیث، ص۱۲۷ (فصل پنجم: گزینش دوست).
