255
الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)

عشق به یکدیگر ازدواج کرده بودند، به مرور زمان از شدّت عشق آنها کاسته می‏شود؛ امّا آنهایی که به شکل سنّتی و با مداخله خانواده‏ها ازدواج کرده‌اند، به مرور زمان، عاشق همسر خود می‏شوند و این روند صعودی در ده سال نخست ادامه دارد. این بررسی نشان داده که گروه نخست، پس از پنج سال، بسیار کمتر از گروه دوم، عاشق همسر خود بوده‏اند! از سوی دیگر، جی۱ در مناطق مذهبی که نقطه آغاز ازدواج، عشق نبوده، حدود ۹۵ درصد ازدواج‏ها موفّق گزارش شده و در مناطق کمتر مذهبی، میزان طلاق حدود ۵۰ درصد گزارش شده است. یکی از انواع خانواده، «زوج‏های هم‏خانه»۲ هستند۳ که به منظور تعمیق آشنایی برای شکل‏دهی یک زندگی خوب و موفّق در آینده طراحی شده‏اند.۴ با این حال، این نوع زندگی‏ها به شدّت ناپایدارند و با اضطراب و نگرانی همراه‌اند و احساس رضایت عاطفی در میان آنها پایین است.۵

پژوهش‏ها نشان می‏دهند که این نوع ازدواج، شانس شکست در ازدواج را افزایش می‏دهد! سارانکاس۶ از بررسی مطالعات انجام شده چنین نتیجه‏گیری می‏کند که اوّلاً این اقدام، امکان کسب تجربه را به افراد نمی‏دهد و زوج‏ها فرصت سازگاری به دست نمی‏آورند. ثانیاً شادمانی و رضایت کمتری نسبت به دیگران دارند. ثالثاً صمیمیت و ارتباط نزدیک میان آنها کمتر است. رابعاً اعتماد کمتری به یکدیگر دارند. خامساً از آزادی کمتری در زندگی زناشویی برخوردارند. سادساً خشونت میان آنها بیشتر است. و سابعاً پایداری خانواده در این نوع ازدواج‌ها کمتر است!۷

در ایران، مظاهری و همکاران،۸ در دو بررسی تجربی، رابطه میان سبک همسرگزینی را

1.. ۱۹۹۶، به نقل از: راهبرد فرهنگ، ش ۵، ص ۵۵ به بعد.

2..Cohabitation.

3.. جامعه‌شناسی، ص ۴۵۲ به بعد.

4.. مونت گومری، ۱۹۷۳ به نقل از: توانمندسازی همسران، ص ۳۰.

5.. زن و خانواده (مجموعه مقالات)، ج ۲، ص ۵۷۰ به بعد.

6.. Sarantckos.

7.. توانمندسازی همسران، ص ۳۰.

8.. ۱۳۸۸.


الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
254

مصلحت‏ها توسط والدین در نظر گرفته می‏شود و فرزندان از تصمیمات شتاب‌زده و احساسی خودداری می‏کنند، و هم خواست و علاقه فرزندان در نظر گرفته می‏شود و از تحمیل نظر والدین جلوگیری می‏شود.۱

با توجّه به آنچه گذشت، مشخّص می‏شود که تغییر شیوه ازدواج و همسرگزینی در زمان ما، از عوامل مهم در ناپایداری و ناکامی خانواده‏هاست. ازدواج‏های اجباری و استبدادی، هر چند به نظر می‏رسد تعداد آنها زیاد نیستند، امّا در برخی مناطق سنّتی ایران، بیشتر به چشم می‏خورند. ازدواج‏های استقلالی و عاشقانه هم که تعدادشان رو به افزایش است و در شهرهای بزرگ و مجامع دانشگاهی بیشتر به چشم می‏خورند، موجب می‏شوند که عناصر اصلی کامیابی و رضامندی خانواده تحقّق نیابد و بدین سان خانواده، ناپایدار می‌گردد و آینده آن مبهم، و به آسیب‏های گوناگون دچار می‌شود.

در الگوی بَد تصمیم‏گیری، یا خواست طرفین در نظر گرفته نمی‏شود و یا فقط خواست و علاقه طرفین، محور تصمیم قرار می‏گیرد. آنچه اکنون بیشتر با آن رو به رو هستیم، الگوی استقلالیِ تصمیم‏گیری است که بر پایه عشق و علاقه دختر و پسر قرار دارد و البته پیوندی تنگاتنگ با معیارهای بَد دارد! بدیهی است که این شیوه همسرگزینی نمی‏تواند تضمین کننده یک زندگی موفّق باشد. گذشته از مطالعات اسلامی، مطالعات تجربی نیز همین مسئله را اثبات کرده است. در جوامع غربی، شاهد رواج ازدواج عاشقانه یا رمانتیک هستیم. در این شیوه، که جنبه‏های احساسی بر عقلانی غلبه دارد، نهاد خانواده در غرب را با معضل بی‏سابقه‏ای روبه‏رو کرده است؛ زیرا اگر عشق، تنها اساس خانواده باشد، زمانی که رو به افول می‏رود، باید در انتظار بی‏ثباتی خانواده بود. به همین دلیل، برخی از محققان غربی بر این باورند که بالا رفتن میزان طلاق، یک پدیده کوتاه‌مدّت نیست؛ بلکه کفّاره مفهوم جدید ازدواج است!۲

نتیجه بررسی‏های گوپتا و سینگ۳ بر روی پنجاه زوج نشان داده همسرانی که به خاطر

1.. ر.ک: رضایت زناشویی، ص۱۰۲ به بعد.

2.. میشل، ۱۳۵۴: ۱۷۶ (به نقل از: اسلام و جامعه‌شناسی خانواده، ص ۱۹۰ به بعد).

3.. ۱۹۸۲، به نقل از: اسلام و جامعه‌شناسی خانواده، ص ۱۹۰ به بعد و راهبرد فرهنگ، ش ۵، ص ۵۵ به بعد.

  • نام منبع :
    الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    سوم
تعداد بازدید : 64254
صفحه از 839
پرینت  ارسال به