205
الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)

انسان، داشتن پناهگاه مطمئن است که در سایه اطاعت از خداوند متعال به دست می‏آید. کسی که اهل طاعت باشد، خود را زیر پرچم الهی قرار داده و حمایت او را برای خود جلب کرده است.

همچنین طاعت، مایه «تقرّب به خدا»۱ و «مهرورزی با خدا»۲ است. خداوند متعال، مبدأ و منشأ انسان است. لذا انسان به رابطه نزدیک با او نیازمند است. این موضوع را در بحث نشاط به تفصیل بیان خواهیم کرد. آنچه این جا مهم است این که طاعت خداوند متعال، از جمله اموری است که تقرّب و دوستی با خداوند متعال را به وجود می‏آورد.

اثر دیگر، «چشیدن شیرینیِ ایمان»۳ است. کسی که خود را از گناه پاک کند و از راه طاعت، به خداوند نزدیک شود و مهر او را در دل جای دهد، از شیرینی ارتباط با او و درک او بهره‏مند خواهد شد؛ شیرینی‏ای که مانندی ندارد.

اثر دیگر، «تکریم نفس»۴ است. از آن جا که طاعت خداوند، مشتمل بر افعال نیک و ارزشمند است و معصیت، مشتمل بر افعال زشت و بی‏ارزش، کسی که اهل طاعت باشد، در حقیقت، نفس خود را گرامی داشته و آن را به آنچه ارزشمند است، واداشته است که این، تکریم نفس است. همچنین از آن جا که خداوند متعال، منبع کرامت، خیر و برکت است، اتّصال و نزدیک شدن به او، موجب تکریم نفس و احساس ارزشمندی می‏گردد.

همچنین از طاعت خدا به عنوان «نور چشم»۵ یاد شده است که اشاره به اثر روانیِ مثبتی است که در فرد برجای می‏گذارد. کسی که طاعت خدا را انجام می‏دهد، چنان نشاط و

1.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: قالُ اللّه عزّ و جلّ: وما تَقَرَّبَ إلَیَّ عَبدٌ بِشَیءٍ أحَبَّ إلَیَّ مِمّا افتَرَضتُ عَلَیهِ (الکافی، ج۲، ص۳۵۲، ح۷). نیز، ر.ک: کنز العمّال، ج۱، ص۲۲۹، ح۱۱۵۵ ـ ۱۱۵۶.

2.. امام صادق علیه السلام: قال اللّه‏ ـ تبارک وتعالى ـ : ما تَحَبَّبَ إلَیَّ عَبدی بِأحَبِّ مِمَّا افتَرَضتُ عَلَیهِ (الکافی، ج۲، ص۸۲، ح۵).

3.. امام علی علیه السلام: صابِروا أنفسَکم على فِعلِ الطّاعاتِ، و صُونوها عَن دَنَسِ السَّیئاتِ، تَجِدُوا حَلاوة الإیمانِ (غرر الحکم، ح۵۸۹۱).

4.. امام علی علیه السلام: إنَّک إن أحسَنتَ فَنَفسَک تُکرِمُ، وإلَیها تُحسِنُ؛ إنَّک إن أسَأتَ فَنَفسَک تَمتَهِنُ وإیاها تَغبِنُ (همان، ح۳۸۰۸ ـ ۳۸۰۹؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۱۷۲، ح۳۵۹۵ ـ ۳۵۹۶).

5.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: الطّاعَة قُرَّة العَینِ (بحار الأنوار، ج۷۰، ص۱۰۶، ح۸ ).


الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
204

چهار. آثار مثبت طاعت

در متون دینی، به فواید بایدهای تشریعی توجّه شده و متون فراوانی در باره آن بیان گردیده است. شاید یکی از جامع‏ترین عنوان‏ها «کسب رحمت الهی» باشد. ما انسان‏های ضعیفی هستیم که به رحمت موجودی همانند خداوند متعال نیازمندیم. خداوند متعال در قرآن کریم می‏فرماید: (وَأَطِيعُوا ٱللَّهَ وَٱلرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ).۱

عنوان جامع دیگرِ «کسب آنچه نزد خداست»، بدین معنا آمده که همه چیز در دست خداوند است و برای رسیدن به آن باید از راه طاعت گذر کرد.۲ امام علیعلیه السلام در این باره تصریح می‏فرماید:

۰.وَاطلُبُوا ما عِندَهُ بِطاعَتِهِ، والعَمَلِ بِمَحابِّهِ، فَإنَّهُ لا یُدرَکُ الخَیرُ إلّا بِهِ، ولا یُنالُ ما عِندَهُ إلّا بِطاعَتِهِ.۳

۰.آنچه را نزد خداوند است به وسیله فرمان‏برداری از او و عمل به آنچه او دوست می‏دارد، طلب کنید؛ چرا که خیر جز از این راه به دست نمی‏آید و آنچه نزد اوست، جز از راه طاعت حاصل نمی‏شود.

جالب این که در این حدیث، سخن از خیر به میان آمده که از محورهای اساسی سعادت و شادکامی است و کسب آن، به طاعت خداوندْ متوقف شده است. کسی که بداند طاعت خداوند متعال، راه دستیابی به شادکامی است، ناراضی نخواهد بود. در ادامه، مواردی را که در متون اسلامی آمده‏اند، بیان خواهیم کرد:

‏ آثار روحی و معنوی

در برخی متون، آثاری برای طاعت شمرده شده که بیشتر به بُعد روحی و معنوی انسان مربوط می‏شود. از آن جمله می‏توان به «پناهگاه استوار»۴ اشاره کرد. از نیازهای جدّیِ

1.. سورۀ آل عمران‏، آیۀ ۱۳۲. نیز‏، ر. ک. سورۀ نور،‏ آیۀ ۵۶: (وَأقِیمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّکَاةَ وَأطِیعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ)؛ امام علی علیه السلام می‌فرماید: أجدَرُ النّاسِ بِرَحمَةِ اللّهِ أقوَمُهُم بِالطّاعَةِ (غرر الحکم، ح۳۱۹۲).

2.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: إنّهُ لا یدرَک ما عِندَ اللّهِ إلّا بطاعَتِهِ (وسائل الشیعة، ج۱۱، ص۱۸۴، ح۲).
امام علی علیه السلام: لا تَنالُ مَرضاتُهُ إلّا بِطاعَتِهِ (نهج البلاغة، خطبۀ ۱۲۹).

3.. الکافی، ج۵، ص۳۷۰. نیز، ر.ک: همان، ج۸، ص۷، ح۱ و ص۱۱.

4.. امام علی علیه السلام: الطَّاعَة حِرزٌ (غرر الحکم، ح۹۲).

  • نام منبع :
    الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    سوم
تعداد بازدید : 64591
صفحه از 839
پرینت  ارسال به