چهار. آثار مثبت طاعت
در متون دینی، به فواید بایدهای تشریعی توجّه شده و متون فراوانی در باره آن بیان گردیده است. شاید یکی از جامعترین عنوانها «کسب رحمت الهی» باشد. ما انسانهای ضعیفی هستیم که به رحمت موجودی همانند خداوند متعال نیازمندیم. خداوند متعال در قرآن کریم میفرماید: (وَأَطِيعُوا ٱللَّهَ وَٱلرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ).۱
عنوان جامع دیگرِ «کسب آنچه نزد خداست»، بدین معنا آمده که همه چیز در دست خداوند است و برای رسیدن به آن باید از راه طاعت گذر کرد.۲ امام علیعلیه السلام در این باره تصریح میفرماید:
۰.وَاطلُبُوا ما عِندَهُ بِطاعَتِهِ، والعَمَلِ بِمَحابِّهِ، فَإنَّهُ لا یُدرَکُ الخَیرُ إلّا بِهِ، ولا یُنالُ ما عِندَهُ إلّا بِطاعَتِهِ.۳
۰.آنچه را نزد خداوند است به وسیله فرمانبرداری از او و عمل به آنچه او دوست میدارد، طلب کنید؛ چرا که خیر جز از این راه به دست نمیآید و آنچه نزد اوست، جز از راه طاعت حاصل نمیشود.
جالب این که در این حدیث، سخن از خیر به میان آمده که از محورهای اساسی سعادت و شادکامی است و کسب آن، به طاعت خداوندْ متوقف شده است. کسی که بداند طاعت خداوند متعال، راه دستیابی به شادکامی است، ناراضی نخواهد بود. در ادامه، مواردی را که در متون اسلامی آمدهاند، بیان خواهیم کرد:
آثار روحی و معنوی
در برخی متون، آثاری برای طاعت شمرده شده که بیشتر به بُعد روحی و معنوی انسان مربوط میشود. از آن جمله میتوان به «پناهگاه استوار»۴ اشاره کرد. از نیازهای جدّیِ
1.. سورۀ آل عمران، آیۀ ۱۳۲. نیز، ر. ک. سورۀ نور، آیۀ ۵۶: (وَأقِیمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّکَاةَ وَأطِیعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ)؛ امام علی علیه السلام میفرماید: أجدَرُ النّاسِ بِرَحمَةِ اللّهِ أقوَمُهُم بِالطّاعَةِ (غرر الحکم، ح۳۱۹۲).
2.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: إنّهُ لا یدرَک ما عِندَ اللّهِ إلّا بطاعَتِهِ (وسائل الشیعة، ج۱۱، ص۱۸۴، ح۲).
امام علی علیه السلام: لا تَنالُ مَرضاتُهُ إلّا بِطاعَتِهِ (نهج البلاغة، خطبۀ ۱۲۹).
3.. الکافی، ج۵، ص۳۷۰. نیز، ر.ک: همان، ج۸، ص۷، ح۱ و ص۱۱.
4.. امام علی علیه السلام: الطَّاعَة حِرزٌ (غرر الحکم، ح۹۲).