673
الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)

حس شادکامی می‏شود،۱ تصریح می‏کند که بر خلاف این واقعیت‏ها، این امکان وجود دارد که مهارت‏هایمان را پرورش دهیم و محیط را به گونه‏ای سامان بخشیم که بخش عمده‏ای از وقت خود را در حدّ نقطه تثبیت شادکامی یا ورای آن بگذرانیم و به این طریق، حس سلامتی‏مان را بهینه ‏سازیم.

وی سپس بر اصل «آگاهی از موقعیت‏های تأمین‌کننده رضامندی عمیق» به عنوان شرط تحقّق شادکامی ـ‏ که گروهی از محقّقان بر آن تأکید دارند ـ‏ تصریح می‏کند۲ و آن موقعیت‏ها را به پنج گروه طبقه‏بندی می‏نماید و چنین گزارش می‏کند:

الف ـ از نظر ارتباطی: ۱. ازدواج با کسی که مشابه ماست؛ ۲. گفتگوی محبّت‏آمیز و روشن و نادیده گرفتن خطاها؛ ۳. حفظ تماس با تمام افراد خانواده؛۴. حفظ و ایجاد دوستی‏های عمیق با تعداد نسبتاً کوچکی از مردم؛۵. برقراری ارتباط و همکاری با گروه‏های نسبتاً بزرگ‏تر؛۶. پرداختن به امور مذهبی یا روحانی.

ب ـ از نظر شرایط محیطی: ۱. تأمین راحتیِ جسمانی و مالی برای خود و خانواده (بدون سوار شدن بر گردونه لذّت‏گرای مصرف‏گرایی)؛ ۲. زیستن در محیط جغرافیایی زیبا، امن و پربار (برخوردار از: آب و هوای خوب، و موسیقی و هنر مطلوب).

ج ـ از نظر سلامت جسمانی: ۱. حفظ سلامت خوب؛ ۲. پرداختن به ورزش و تمرین بدنی.

د ـ از نظر بارآوری: ۱. استفاده کردن از مهارت‏هایی که در تکالیف چالش‏انگیز، لذّت‏بخش‏ اند؛ ۲. دستیابی به موفّقیت و تأیید در کاری که جالب و چالش‏انگیز است؛ ۳. کار در جهت مجموعه‏ای از هدف‏های یکپارچه.

ه‍ ـ از نظر فعّالیت‏های تفریحی: ۱. خوردن غذاهای با کیفیت خوب و در حدّ اعتدال؛ ۲. استراحت منظّم؛ ۳. آرامش و داشتن مرخّصی در حدّ اعتدال؛۴. پرداختن به فعّالیت‏های تفریحی مشترک با گروه‏های دوستان.۳

1.. ر.ک: همان، ص۶۰ به بعد.

2.. همان، ص۶۱.

3.. همان، ص۹۷.


الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
672

این عوامل، مربوط به کدام بُعد می‏شوند، به بررسی نقش آنها پرداخته است. در حقیقت، وی عوامل غیر عینی‌ای برای بُعد شناختی، معرفی نکرده است.

عوامل هیجانات

همان گونه که گذشت، عوامل هیجانات مثبت را غالباً عوامل عینی تشکیل می‏دهند. آرگایل در فصل سوم کتاب خود (سُرور و دیگر هیجانات مثبت) با تأکید بر این که شادی و سرور، بُعد هیجانی شادکامی است، با تکیه بر نتیجه مطالعات مختلف، فهرست رایج‏ترین منابع شادی را این گونه بیان می‏کند: ۱. خوردن ـ‏ که از رایج‏ترین منابع لذّت و مبتنی بر نیازهای زیست‏شناختی است ـ‏ ؛۲. فعّالیت‏های اجتماعی و جنسی؛ ۳. تمرین و ورزش؛۴. الکل و داروهای دیگر؛۵. موفّقیت و تأیید اجتماعی؛ ۶. استفاده از مهارت‏ها؛ ۷. موسیقی و دیگر هنرها و مذهب؛ ۸. محیط و طبیعت؛ ۹. استراحت و آرامش.۱

آلان کار بر نکته مهمّی در باب این عوامل تأکید می‏کند. وی معتقد است که لذّت و دنبال کردن آن، گاهی ممکن است به شادکامی بینجامد؛ امّا همیشه چنین نیست. برای مثال، لذّت‏های کوتاه‏مدّت حاصل از سیگار یا مواد مخدّر، به ناشادکامی بلند‏مدّت همراه با بیماری منجر می‏شود. اقدام به قتل انتقام‏جویانه، حمله، تجاوز جنسی و سرقت ممکن است با خشنودی آنی یا لذّت کوتاه‏مدّت همراه باشد؛ امّا پیامدهای اجتماعی، روانی یا جسمانیِ بلند‏مدّت آن، به بدبختی و حرمان می‏انجامد. سپس به یک قانون در حیات انسانی اشاره می‏کند و می‏گوید که ما انسان‏ها به گونه‏ای تکامل یافته‏ایم(آفریده شده‏ایم) که برخی از موقعیت‏های خاص ممکن است ما را شاد کنند؛ ولی برخی دیگر از آنها به تجربه‏های اندوهناک منجر می‏شوند.۲

سپس وی به بررسی نقش شخصیت و ارثی بودن نقطه تثبیت شادکامی، و همچنین نقش فرهنگ در تسهیل یا تهدید احساس شادکامی می‏پردازد و پس از تأیید این مطلب که نقطه تثبیت۳ شادکامی به طور وراثتی از قبل تعیین می‏شود۴ و فرهنگ، موجب تسهیل یا تهدید

1.. آرگایل، ۱۳۸۲، ص۵۷.

2.. همان، ص۵۶.

3.. set ـ point.

4.. ر.ک: آلان کار، ۱۳۸۵، ص۵۶ به بعد.

  • نام منبع :
    الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    سوم
تعداد بازدید : 64470
صفحه از 839
پرینت  ارسال به