سر آمده و شایسته نیست که دوباره آن را زنده کنیم. آینده نیز هنوز نیامده تا اندوه آن را بخوریم. اگر این واقعیتْ مورد توجّه قرار گیرد، صبر و تحمّل مصیبت، آسان میشود. بر همین اساس، امام صادقعلیه السلام میفرماید:
۰.اِصبِروا عَلَی الدُّنیا فَإنَّما هِی ساعَةٌ فَما مَضی مِنهُ فَلا تَجِدُ لَهُ ألَماً ولا سُروراً وما لَم یجِئ فَلا تَدری ما هُوَ؟ وإنَّما هِی ساعَتُک الَّتی أنتَ فیها.۱
۰.بر این دنیا بردبار باشید که ساعتی بیش نیست. نه رنج آنچه را که گذشته است درمییابی و نه سرور آن را، و آنچه را که نیامده، نمیدانی که چیست؟ همانا دنیا همین ساعتی است که اکنون در آن هستی.
نباید غم فردا را امروز بر خود وارد ساخت؛ اندوه امروز برای امروز، کافی است و فردا با دلْمشغولیهای خود فرا میرسد. اگر اندوه فردا را بر امروزْ بار کنیم، حزن و رنج خود را افزایش دادهایم.۲ گاهی ممکن است اندوه فردایی را داشته باشیم که اصلاً وجود نخواهد داشت. ما چه میدانیم که فردا جزوِ عمر ما هست یا نه؟۳
ی ـ توسّل و مددجویی
از نیازهای هنگام بلا، توسّل و مددجویی از دیگران است. ما هنگام بلا نیازمند منبعی هستیم که به آن توسّل کنیم و از آن مدد بجوییم؛ این، یک اصل است؛ امّا آنچه مهم است، منبع یاری و مددجویی است. این که چه چیزی منبع یاری باشد و از چه کسی یاری بطلبیم، نقش مهمّی در رضامندی دارد. اشتباه در یاریطلبی، موجب ناکامی میگردد و بر فشار روانی میافزاید.
منطق غلط: توهّم «کفایت اسباب و توسّل به آنها»
تصوّر برخی بر این است که برای حلّ مشکلات زندگی باید به اسباب مادّی آن روی آورْد و
1.. الکافی، ج۲، ص۴۵۴، ح۴.
2.. امام علی علیه السلام نیز میفرماید: لا تُدخِل عَلَیک الیومَ هَمَّ غَدٍ، یکفِی الیومَ هَمُّهُ وغَداً داخِلٌ عَلَیک بِشُغُلِهِ، إنَّک إن حَمَلتَ عَلَی الیومِ هَمَّ غَدٍ زِدتَ فی حُزنِک وتَعَبِک (التمحیص، ص۱۶؛ بحار الأنوار، ج۷۳، ص۱۱۳، ح۱۰۹).
3.. امام علی علیه السلام: لا تُحَمِّل عَلی یومِک هَمَّ سَنَتِک، کفاک کلَّ یومٍ ما قُدِّرَ لَک فیهِ، فَإِن تَکنِ السَّنَةُ مِن عُمُرِک فَإِنَّ اللَّهَ سُبحانَهُ سَیأتیک فی کلِّ غَدٍ بِجَدیدِ ما قُسِمَ لَک وإن لَم تَکنِ السَّنَةُ مِن عُمُرِک فَما هَمُّک بِما لَیسَ لَک؟ (غرر الحکم، ح۹۱۹۲؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۵۲۰). نیز، ر.ک: نهج البلاغة، حکمت ۳۷۹.
