509
الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)

نسبت به زندگی دیگران اصلاح کنید. با تداوم این کار می‏توانید هیجان خودتان را مهار کنید. در آغاز راه، کمی سخت است و شاید تصوّر کنید هیچ کنترلی بر اوضاع ندارید و رشته همه چیز از دست شما در رفته است؛ امّا مقاومت داشته باشید و ادامه دهید که آرام‌آرام می‏توانید هیجان خودمختار خود را تحت کنترل درآورید و به هرج و مرج احساسات و عواطف، پایان دهید.

بخش دیگر، هیجان‏های مربوط به زندگی خود فرد است. کسی که زندگی خود را با زندگی‏های بهتر مقایسه می‏کند، از زندگی خودش سرد، دلگیر و اندوهگین می‏شود و دچار حسرت و افسوس می‏گردد. این مقایسه، مبتنی بر یک مقایسه منطقی و همه‏جانبه نیست. معمولاً نقطه‏های مثبت زندگی دیگران را با نقاط منفی زندگی خود مقایسه می‏کنیم و در هر دو سوی مقایسه، افراط می‏شود. نتیجه آن، گذشته از شگفت‏زدگی نسبت به زندگی دیگران، غمگینی نسبت به زندگی خود است. برای رسیدن به زندگی بهتر باید این بخش هیجان‏ها را نیز مدیریت کرد. این مطلب را می‏توان در این آیه شریفه دید که خداوند می‏فرماید:

۰.(لَا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلَی‏ مَا مَتَّعْنَا بِهِ‏ أَزْوَ جًا مِّنْهُمْ وَ لَا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ....۱

۰.و به آنچه، گروه‏هایی از آنان را از آن بهره‏مند ساختیم چشم مدوز و بر ایشان، غمگین مباش...).

در این آیه، غیر از «چشم ندوختن»، خواسته شده که «غمگین» نیز نشویم و این یعنی: «مهار هیجانی». در بحث زندگی قارونی مشاهده کردید که گروهی از مردم، آرزوی زندگی وی را داشتند؛ امّا سرانجام، خوش‌حال شدند که آرزوشان برآورده نشد. در آغاز، از زندگی خودشان غمگین بودند و در نهایت، خوش‌حال و خرسند شدند. قرآن کریم، این را برای داستان‏سرایی نیاورده؛ بلکه این یک قانون است که زندگی‏های قارونی، سرنوشتی اسف‏بار دارند.

توجّه به این نکته می‏تواند هم‌اکنون، غمگینیِ ما را بزداید و به خرسندی از وضع موجود برساند. باید به خداوند اعتماد داشت تا حزن و حسرت انسان کاهش یابد. آنان که در ماجرای قارون، دچار حزن و حسرت نبودند، کسانی بودند که به خدا اعتماد داشتند و از آنچه روزی‏شان کرده بود، راضی بودند. اعتماد به خدا و راضی بودن به تقدیر او، عامل

1.. سورۀ حجر، آیۀ ۸۸.


الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
508

دو. مدیریت هیجان‏

کسی که مقایسه صعودی می‏کند، هنگام مشاهده زندگی‏های بهتر، از زندگی دیگران خوشش می‏آید، زندگی آنان او را شگفت‏زده می‏کند، افسوس و حسرت می‏خورد و از زندگی خودش غمگین می‏شود. اینها هیجان‏های منفی‏ای هستند که هنگام مقایسه صعودی رخ می‏دهند. در مدیریت هیجانی باید این احساسات را کنترل کرد و به مرور، آنها را زدود و تغییر داد.

هیجان‏های منفی مقایسه صعودی، به دو بخش کلّی تقسیم می‏شوند: هیجان‏های مربوط به زندگی دیگران و هیجان‏های مربوط به زندگی خود.

از یک سو، زندگی دیگران خیره‏کننده است و ما را شگفت‏زده می‏کنند و احساس خوبی نسبت به آنها پیدا می‏کنیم؛ امّا از سوی دیگر، از زندگی خود غمگین می‏شویم و دچار حسرت و افسوس می‏گردیم. مدیریت هیجانی باید هر دو بخش را مورد توجّه قرار دهد و کنترل کند.

بنابر آنچه گفته شد، یکی از مسائل این است که باید حالت خوشایند دانستن زندگی دیگران و شگفت‏زده شدن را کنترل کرد. این، توصیه خداوند است که می‏فرماید: (اموال و فرزندان آنان، تو را شگفت‏زده نسازد....).۱

شاید در آغاز راه، کمی مشکل باشد؛ امّا وقتی از زندگی دیگران شگفت‏زده شُدید، بلافاصله جلوی آن را بگیرید و تا آن جا که می‏توانید، از ادامه آن جلوگیری کنید. هیجان شما باید در اختیار شما باشد نه این‏که شما در اختیار آن باشید. به خود بگویید که تو فقط بخشی از زندگی دیگران را می‏بینی و از درون زندگی‏شان باخبر نیستی. این ضرب المثل معروف را به یاد آور که می‏گویند: «مرغ همسایه، غاز است». همه زندگی دیگران این نیست که تو می‏بینی. معلوم نیست بخش‏های دیگر زندگی آنان چگونه است و معلوم نیست «باطن این ظاهر آراسته چیست...».

این گونه یادآوری‏های منطقی، به شما کمک می‏کند که هیجان افراطی و غیرواقعی‏تان را

1.. (فَلَا تُعْجِبْکَ أَمْوَالُهُمْ وَلَآٰ أَوْلَادُهُمْ...) (سورۀ توبه، آیۀ ۵۵ و ۸۵).

  • نام منبع :
    الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    سوم
تعداد بازدید : 64588
صفحه از 839
پرینت  ارسال به