473
الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)

آنچه گذشت، نمونه‏ای از نعمت‏های ذکر شده در دعاها بودند و با بررسی دعاهای دیگر، موارد بیشتری را می‌توان مشخّص کرد.

سه. روایات سعادت

در روایات سعادت، موارد دیگری بیان شده‌اند. پیامبر خداصلی الله علیه و آله از ازدواج،۱ فرزند صالح،۲ شباهت به پدر،۳ و مَرکب،۴ به عنوان عوامل سعادتْ یاد کرده است.

در برخی احادیث، به بیان ویژگی‏های عوامل سعادت پرداخته شده است و این نشان می‏دهد که بدون این ویژگی‏ها، نعمت بودن آن امور، جای تردید دارد و یا دست کم، مصداق کامل آن نیست. در همین راستا، در حدیثی، پیامبر خداصلی الله علیه و آله از «همسر شایسته»، «خانه بزرگ»، «مرکب راهوار» و «فرزند شایسته» به عنوان اسباب سعادت دنیا، یاد کرده است.۵ ایشان در کلام دیگری، از «شباهت به پدر» و «زیبایی و دینداری» به عنوان ویژگی برای فرزند و همسر یاد کرده است.۶ در روایت دیگری، پیامبرصلی الله علیه و آله همسری را مایه سعادت می‏داند که دیدنش مایه سرور و خوشایندی انسان و در نبود شوهر، امین ناموس و مال وی باشد، و مرکبی را مایه سعادت می‏داند که راهوار بوده و شخص را به یارانش برساند، و خانه‏ای را مایه سعادت می‏داند که بزرگ و بارفاه باشد.۷

در روایت دیگری، علاوه بر مسکن و مرکب، از همسایه شایسته نیز به عنوان عامل سعادت یاد کرده است.۸ در روایت دیگری، پیامبرصلی الله علیه و آله، چهار مورد را ذکر کرده که دو مورد

1.. مَن تَزَوَّجَ فَقَد اُعطِی نِصفَ السَّعادَة (مستدرک الوسائل، ج۱۴، ص۱۵۴، ح۱۶۳۵۲).

2.. مِن سَعادَة الرَّجُلِ الوَلَدُ الصّالِحُ (الکافی، ج۶، ص۳، ح۶؛ عدّة الداعی، ص۷۶).

3.. مِن سَعادَة المَرءِ أن یشبِهَ أباهُ (مسند الشهاب، ج۱، ص۱۹۹، ح۲۹۹؛ الإصابة، ج۳، ص۲۰، ش ۶۰۱۲).

4.. مِن سَعادَة المَرءِ المُسلِمِ المَرکبُ الهَنیءُ (الکافی، ج۶، ص۵۳۶، ح۸؛ المحاسن، ج۲، ص۴۶۶، ح۲۶۱۵).

5.. مِن سَعادَةِ المَرءِ المُسلِمِ الزَّوجَةُ الصّالِحَةُ، والمَسکَنُ الواسِعُ، والمَرکَبُ الهَنیِءُ والوَلَدُ الصّالِحُ (الجعفریات، ص۹۹؛ مسند ابن حنبل، ج۱، ص۱۶۸؛ المستدرک علی الصحیحین، ج۲، ص۱۴۴).

6.. مِن سَعادَةِ المَرءِ المُسلِمِ أن یُشبِهَهُ وَلَدُهُ، والمَرأة الجَمیلَةُ ذاتُ دِینٍ، والمَرکب الهَنِیءُ، والمَسکَنُ الواسِعُ (قرب الإسناد، ص۷۷ ح۲۴۸). نیز، ر.ک: اُسد الغابة، ج۵، ص۴۳۸، ش۵۵۱۴؛ الإصابة، ج۶، ص۵۵۸، ش۹۴۴۹.

7.. ثلاث من السعادة:... المرأة تراها تعجبک و تغیب فتأمنها علی نفسها ومالک، والدابة تکون وطیة فتلحقک بأصحابک، والدار تکون واسعة کثیرة المرافق (المستدرک علی الصحیحین، ج۲، ص۱۷۶، ح۲۶۸۴).

8.. من سعادة المسلم سعة المسکن، والجار الصالح، والمرکب الهنیء (الخصال، ص۱۸۳، ح۲۵۲؛ مسند ابن حنبل، ج۵، ص۲۴۰، ح۱۵۳۷۲).


الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
472

شده است:

۱. هر گاه او را بخوانیم، پاسخ می‏دهد، هر چند ما در پاسخگویی به او کوتاهی می‏کنیم.۱

۲. هر گاه از او چیزی بخواهیم، عطا می‏کند، هر چند وقتی چیزی از ما بخواهد، بخل می‏ورزیم.۲

۳. هر وقت بخواهیم می‏توانیم بدون واسطه با او خلوت کنیم.۳

۴. تنها او را می‏خوانیم، وگرنه پاسخ نمی‏شنیدیم.۴

۵. تنها به او امید داریم، وگرنه ناامید می‏شدیم.۵

۶. ما را به خودش واگذاشت و تکریم کرد، نه به مردم تا خوار شویم.۶

۷. به ما اظهار دوستی می‏کند، هر چند از ما بی‏نیاز است.۷

۸. در برابر اشتباهات ما شکیباست، به گونه‏ای که گویا گناهی نداریم.۸

۹. با این که به گناهان ما آگاه است، حلم می‏ورزد و با این که قادر است، عفو می‏کند.۹

۱۰. قلب ما را از شرک پاک کرد.۱۰

۱۱. زبان ما را به ذکرش گشود.۱۱

و...۱۲.

1.. الْحَمْدُ للهِ الَّذِی أَدْعُوهُ فَیجِیبُنِی وَ إِنْ کنْتُ بَطِیئاً حِینَ یدْعُونِی.

2.. وَ الْحَمْدُ للهِ الَّذِی أَسْأَلُهُ فَیعْطِینِی وَ إِنْ کنْتُ بَخِیلاً حِینَ یسْتَقْرِضُنِی.

3.. وَالْحَمْدُ للهِ الَّذِی أُنَادِیهِ کلَّمَا شِئْتُ لِحَاجَتِی وَ أَخْلُو بِهِ حَیثُ شِئْتُ لِسِرِّی بِغَیرِ شَفِیعٍ فَیقْضِی لِی حَاجَتِی.

4.. وَ الْحَمْدُ للهِ الَّذِی لاَ أَدْعُو غَیرَهُ وَ لَوْ دَعَوْتُ غَیرَهُ لَمْ یسْتَجِبْ لِی دُعَائِی.

5.. وَ الْحَمْدُ للهِ الَّذِی لاَ أَرْجُو غَیرَهُ وَ لَوْ رَجَوْتُ غَیرَهُ لَأَخْلَفَ رَجَائِی.

6.. وَ الْحَمْدُ للهِ الَّذِی وَکلَنِی إِلَیهِ فَأَکرَمَنِی وَ لَمْ یکلْنِی إِلَى النَّاسِ فَیهِینُونِی.

7.. وَ الْحَمْدُ للهِ الَّذِی تَحَبَّبَ إِلَی وَ هُوَ غَنِی عَنِّی.

8.. وَ الْحَمْدُ للهِ الَّذِی یحْلُمُ عَنِّی حَتَّى کأَنِّی لاَ ذَنْبَ لِی فَرَبِّی أَحْمَدُ شَی‏ءٍ عِنْدِی وَ أَحَقُّ بِحَمْدِی.

9.. فَلَوِ اطَّلَعَ الْیوْمَ عَلَى ذَنْبِی غَیرُک مَا فَعَلْتُهُ وَ لَوْ خِفْتُ تَعْجِیلَ الْعُقُوبَة لاَجْتَنَبْتُهُ‏ لاَ لِأَنَّک أَهْوَنُ النَّاظِرِینَ (إِلَی) وَ أَخَفُّ الْمُطَّلِعِینَ (عَلَی) بَلْ لِأَنَّک یا رَبِّ خَیرُ السَّاتِرِینَ وَ أَحْکمُ الْحَاکمِینَ (وَ أَحْلَمُ الْأَحْلَمِینَ) وَ أَکرَمُ الْأَکرَمِینَ سَتَّارُ الْعُیوبِ غَفَّارُ الذُّنُوبِ عَلاَّ مُ الْغُیوبِ تَسْتُرُ الذَّنْبَ بِکرَمِک وَ تُؤَخِّرُ الْعُقُوبَة بِحِلْمِک‏ فَلَک الْحَمْدُ عَلَى حِلْمِک بَعْدَ عِلْمِک وَ عَلَى عَفْوِک بَعْدَ قُدْرَتِک.‏

10.. تُصِیبُ بِرَحْمَتِک مَنْ تَشَاءُ وَ تَهْدِی بِکرَامَتِک مَنْ تُحِبُ‏ فَلَک الْحَمْدُ عَلَى مَا نَقَّیتَ مِنَ الشِّرْک قَلْبِی.

11.. وَ لَک الْحَمْدُ عَلَی بَسْطِ لِسَانِی... .

12.. ر.ک: مفاتیح الجنان، دعای ابو حمزه ثمالی.

  • نام منبع :
    الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    سوم
تعداد بازدید : 64713
صفحه از 839
پرینت  ارسال به