397
الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)

این، سیره و روش معصومانعلیهم السلام بوده است. راز اقتدار و ایستادگی آن بزرگواران را باید در این امور جستجو کرد. به همین جهت، امام صادقعلیه السلام به دیگران نیز توصیه می‏کند که از این روش استفاده نمایند. ایشان، مردم گرفتار را مورد خطاب قرار می‏دهد و می‏فرماید:

۰.ما یَمنَعُ أحَدَکُم إذا دَخَلَ عَلیهِ غَمٌّ مِن غُمومِ الدُّنیا، أن یَتَوَضَّأَ ثُمَّ یَدخُلَ مَسجِدَ فَیَرکَعَ رَکعَتَینِ یدعُوَ اللّهَ‏ فیهِما؟ أما سَمِعتَ اللّهَ‏ تعالی یقولُ: (وَ اسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَ الصَّلَوةِ)؟۱

۰.چه چیز مانع می‏شود که هر گاه بر یکی از شما غمی از غم‏های دنیا وارد شد، وضو بگیرد و سپس وارد مسجد شود و دو رکعت نماز بخواند و در آن نماز خدا را بخواند؟ آیا این سخن خدا را نشنیده‏ای که می‏گوید: (و از صبر و نماز، یاری بطلبید)؟

امام کاظمعلیه السلام در دعای پنج‏شنبه خود این‏گونه می‏فرماید:

۰.أصبَحتُ أعوذُ بِوَجهِ اللّهِ الکریمِ، وَاسمِ اللّهِ العَظیمِ، وکلِمَتِهِ التّامَّةِ، مِن شَرِّ السّامَّةِ وَالهامَّةِ وَالعَینِ اللّامَّةِ، ومِن شَرِّ ما خَلَقَ وذَرَأَ وبَرَأَ، ومِن شَرِّ کلِّ دابَّةٍ رَبّی آخِذٌ بِناصِیتِها، إنَّ رَبّی عَلی صِراطٍ مُستَقیمٍ. اللّٰهمَّ إنّی أعوذُ بِک مِن جَمیعِ خَلقِک فَأَعِذنی، وأتَوَکلُ عَلَیک فی جَمیعِ اُموری فَاحفَظنی مِن بَینِ یدَی، ومِن خَلفی، ومِن فَوقی ومِن تَحتی، ولا تَکلنی فی حَوائِجی إلی عَبدٍ مِن عِبادِک فَیخذُلَنی، أنتَ مَولای وسَیدی، فَلا تُخَیبنی مِن رَحمَتِک. اللّٰهمَّ إنّی أعوذُ بِک مِن زَوالِ نِعمَتِک، وتَحویلِ عافِیتِک، استَعَنتُ بِحَولِ اللّهِ وقُوَّتِهِ مِن حَولِ خَلقِهِ وقُوَّتِهِم، وأعوذُ بِرَبِّ الفَلَقِ مِن شَرِّ ما خَلَقَ، حَسبِی اللّهُ ونِعمَ الوَکیلُ.۲

۰.صبح خود را آغاز می‏کنم در حالی که به روی گرامی خدا و نام بزرگ خدا و کلمه تام او پناه می‏برم از گزند جانوران سمّی کشنده و غیر کشنده، و از چشم بد و از گزند آنچه آفریده و پدید آورده و ایجاد کرده است، و از گزند هر جنبده‏ای که پیشانی آن در دست پروردگار من است که به راستی پروردگار من بر راه راست است. بار خدایا! از همه آفریدگانت به تو پناه می‏آورم، پس پناهم ده و در همه کارهایم بر تو توکّل می‏کنم، پس مرا از پیش رو و پشت سر و از بالای سر و از زیر پایم محافظت فرما و در حاجت‏هایم مرا به بنده‏ای از بندگانت حواله

1.. مجمع البیان، ج۱، ص۲۱۷؛ تفسیر العیاشی، ج۱، ص۴۳، ح۳۹؛ بحار الأنوار، ج۹۱، ص۳۴۱.

2.. مصباح المتهجّد، ص۵۱۱، ح۵۸۹؛ المصباح، کفعمی، ص۱۷۵؛ البلد الأمین، ص۱۳۹؛ بحار الأنوار، ج۹۰، ص۲۱۲، ح۳۸.


الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
396

دادن فشارهای روانی است. نماز، برقراری پیوند با خداست؛ خداوندی که هم مهربان است هم مقتدر و هم شکست‏ناپذیر. ارتباط با چنین منبع رحمت و قدرتی، پشتوانه بسیار مهمّی به شمار می‏رود که انسان را همانند فولاد، مقاوم می‏سازد. در رأس همه، نمازهای واجب است. پیامبر اکرمصلی الله علیه و آله تضمین کرده که اگر کسی به نماز اهتمام داشته باشد، گرفتاری و اندوه از وی جدا می‏شود.۱ گام بعدی، نمازهای مستحبّی است. نمازهای واجب، نیاز شرایط عادی زندگی هستند. برای شرایط دشوار، باید ارتباط با خدا را افزایش داد و نماز بیشتری خواند. این جاست که نمازهای مستحبّی، معنا می‏یابند. نمازهای مستحبّی، نیاز انسان به توان بیشتر در شرایط دشوار را تأمین می‏کنند.

سیره معصومان

از این روست که پیامبر خداصلی الله علیه و آله هر گاه محزون می‏گشت، به نماز پناه می‏بُرد و از آن کمک می‏گرفت.۲ همین معنا در باره امیر مؤمنانعلیه السلام نیز روایت شده است.۳ در باره امام زین العابدینعلیه السلام نیز نقل شده است که هر گاه چیزی ایشان را ناراحت می‏کرد، بدترین و خشن‏ترین لباس‏های خود را می‏پوشید و در پایان شب، دو رکعت نماز می‏خواند و در سجده آخر آن، صد بار ذکرهای سبحان اللّٰه، الحمد للّٰه، لا إله إلا اللّٰه و اللّٰه اکبر را تکرار می‏کرد. سپس به گناهان خود اعتراف می‏کرد و بعد به دعا کردن مشغول می‏شد.۴

1.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: ما مِن عَبدٍ اهتمّ بِمَواقیتِ الصّلاةِ ومَواضعِ الشّمسِ، إلّا ضَمِنتُ لَه الرَّوحَ عِندَ المَوتِ، وانقِطاعَ الهُمومِ والأحزانِ والنَّجاةَ مِن النّار (الأمالی، مفید، ص۱۳۶، ح۵؛ بحار الأنوار، ج۸۳، ص۹، ح۵).

2.. مسند ابن حنبل، ج۹، ص۸۵، ح۲۳۳۵۹؛ اُسد الغابة، ج۳، ص۵۰۲؛ فتح الباری، ج۱، ص۲۱۱؛ تفسیر الثعلبی، ج۵، ص۳۵۷. نیز، ر.ک: کنز العمّال، ج۷، ص۶۹، ح۱۸۰۰۱؛ مجمع البیان، ج۱، ص۲۱۷.

3.. ابو بصیر نقل می‏کند که امام صادق علیه السلام در این باره فرمود: کانَ عَلِی‏ علیه السلام إذا هالَهُ شَی‏ءٌ فَزِ عَ إلَی الصَّلاةِ. امام صادق علیه السلام در ادامه، این آیه را تلاوت فرمود: (وَاسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَ الصَّلَوةِ؛ و از صبر و نمازْ کمک بگیرید) (الکافی، ج۳، ص‏۴۸۰).

4.. کان علی بن الحسین علیه السلام إذا حَزَنَهُ أمرٌ لَبِسَ ثَوبِین من أغلَظِ ثِیابِهِ وأَخشَنِها، ثُمَّ رَکَعَ فی آخِرِ اللَّیلِ رَکعَتینِ، حتّى إذا کانَ فی آخِرِ سَجدَةٍ مِن سُجُودهِ، سَبَّحَ اللّهَ‏ مِئَةَ تَسبیحَةٍ، وحَمِدَ اللَّه‏ مئةَ مَرَّةَ، وَهَلَّلَ اللَّه‏ مِئَةَ مَرَّ ةٍ، وَکَبَّرَ اللّهَ‏ مِئَةَ مَرَّةٍ، ثُمّ یَعتَرِفُ بِذنوبِهِ کُلِّها ما عَرَفَ مِنها، أقَرَّ له تَبارک وتَعالى به فی سُجُودِهِ، وما لَم یَذکُر مِنها اعتَرَفَ به جُملَةً، ثُمّ یَدعو اللّه‏ عزّ و جلّ ویُفضِی بِرُکبَتَیهِ إلى الأرضِ (کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۵۵۸، ح۱۵۴۵). نیز، ر.ک: مکارم الأخلاق، ج۲، ص۱۳۲، ح۲۳۴۲.

  • نام منبع :
    الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    سوم
تعداد بازدید : 64600
صفحه از 839
پرینت  ارسال به