293
الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)

۹. «بیشترین اهتمامت، به نماز باشد؛ زیرا نماز، پس از اقرار به دین، در رأس احکام اسلام است». نماز، ارتباط فرد با خداوند متعال و نیازی جدّی برای انسان است که به انسان آرامش می‌دهد و ناهنجاری‏ها را از انسان دور می‏سازد، و از این طریق، موجب ایجاد حسّ رضامندی می‏شود.

۱۰. «خدا و فرداى قیامت را همواره به مردم یادآور شو و پیاپى اندرز بده؛ چرا که این کار، آنان را در به کار بستنِ آنچه خدا دوست مى‏دارد، تواناتر مى‏سازد، و همه جا آموزگاران را در میان ایشان بگمار». آموزه‏های الهی، ضامن سعادت مردم‌اند؛ امّا به‏کار بستن آنها نیز ضمانت اجرایی می‏خواهد؛ ضمانت‌هایی چون یادآوری خدا و معاد. از این رو، اندرز دادن به مردم با این دو محتوا، موجب عمل به آموزه‏های الهی می‌شود و زندگی خوب را به ارمغان می‏آورد.

۱۱. «بندگى و پرستش آن خدایى را کن که به سوى او باز مى‏گردى، و در راه خدا، از سرزنش هیچ سرزنشگرى باک مدار». خود حاکم نیز باید مراقب اعمال و رفتار خود باشد تا خوب عمل کند و زندگی اجتماعی مردم را سامان دهد. از این رو باید پیوسته به فرمان خدا عمل کند و از سرزش دیگران نهراسد.

همچنین پیامبر خدا صلی الله علیه و آله پنج وظیفه برای حکمران برمی‏شمرند۱ که عبارت‌اند از:

۱. «گردآورىِ فَى‏ء (خراج و غنیمت) به صورت شایسته». این کار، موجب ثروتمندی حکومت و توانمندی بر اداره امور می‏شود.

۲. «هزینه کردنِ آن به صورت شایسته». اگر درآمد کشور به صورت شایسته هزینه نشود، موجب نابه‌سامانی جامعه و در نتیجه، نارضایتی می‏گردد.

۳. «استفاده از بهترین نیروها براى تصدّىِ امور مردم». مدیران کاردان و شایسته، با سامان دادن امور و برخورد مناسب با مردم، زمینه رضایتمندی را فراهم می‏آورند.

۴. «مردم را [در مرزها و سرزمین دشمن‏] معطّل نکند و آنها را به نابودى نکشاند». این، نشان از اهتمام به مردم است. هر چند شرکت در جنگ، لازم و بلکه واجب است، امّا باید

1.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: عَلَى الوالی خَمسُ خِصالٍ: جَمعُ الفَی‏ءِ مِن حَقِّهِ، ووَضعُهُ فِی حَقِّهِ، وأن یَستَعینَ عَلى‏ امورِهِم بِخَیرِ مَن یَعلَمُ، ولا یُجَمِّرَهُم‏ فَیُهلِکَهُم، ولا یُؤخِّرَ أمرَهُم لِغَدٍ (الجامع الصغیر، ج۲، ص۱۵۸، ح۵۴۵۴؛ کنز العمّال، ج۶، ص۴۷، ح۱۴۷۸۹).


الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
292

مردم برای داشتن یک زندگی خوب باید آن را فراگیرند.

۲. «آنان را بر خوى‏هاى نیک، پرورش ده». اخلاق خوب، مایه سلامت درون، و تنظیم روابط سالم اجتماعی و کمال معنوی می‏گردد و از این طریق، بر رضامندی اثر می‏گذارد.

۳. «هر یک از مردم را در جایگاه خود بنشان؛ نیک باشند یا بد». از عوامل نارضایتی، قرار نداشتن افراد در جای خود است. این که هر کس در جای خود باشد، موجب احساس عدالت و رضامندی می‏شود.

۴. «فرمان خدا را در باره آنان به کار بند و در زمینه فرمان او و اموال او، از هیچ کس هراس مدار؛ زیرا اینها در اختیار تو و مال تو نیست». احکام الهی، بر اساس مصالح بشر تنظیم شده و ضامن جامعه خوب و زندگی خوب‌اند. از این رو، اجرای احکام الهی، زمینه رضامندی را فراهم می‏آورد.

۵. «امانت را، در هر کم و بیشى، به آنان باز گردان». اگر افراد جامعه ببینند که حقوق‌شان رعایت شده و امانت آنان ادا می‏شود، احساس امنیت و رضامندی خواهند کرد.

۶. «بر تو باد نرمش و بخشایش، جز در مورد فرو نهادن حق». روش برخورد با مردم باید همراه با نرمی و گذشت باشد. مردم، دشمن نیستند؛ بلکه اعضای خانواده حاکم به شمار می‏روند. برخورد ملاطفت‌آ‌میز با آنان مایه جلب عواطف و قلوب مردم، استحکام پایه‏های حکومت و احساس رضامندی مردم می‏گردد.

۷. «در هر کارى که ترسیدى از آن بر تو خرده گرفته شود، دلیل انجام دادن آن را بگو تا تو را معذور بدارند [و بى جهت، بر تو خرده نگیرند]». اگر مردم ندانند که دلیل اقدامات دولت چیست، ممکن است موجب ابهام و نارضایتی شود. توجیه و اقناع مردم، از عوامل مهم در رضامندی است.

۸. «روش‏هاى زمان جاهلیت را از میان بردار، مگر آنچه را که اسلام روا شمرده است، و اوامر اسلام را سراسر، از خُرد و کلان، زنده بدار». سبک زندگی جاهلی ـ جز در مواردی که با آموزه‏های الهی هماهنگ است ـ موجب اشتباه در عملکرد مردم می‌شود و در نهایت، آنان را به خطا می‏کشانَد و زندگی بد را به ارمغان می‏آورد. برای رسیدن به زندگی خوب، باید سنّت‏ها و شیوه‏های اشتباه را برچید.

  • نام منبع :
    الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    سوم
تعداد بازدید : 64824
صفحه از 839
پرینت  ارسال به