خودش قرار داد؟ آیا روز جنگ بدر به او نسبت ندادند که او از غنیمتها برای خود خرمای سرخ را برداشته و خدا او را از خیانت تبرئه کرد؟ آیا به او نسبت ندادند که در باره پسر عمویش علی از روی هوس حرف میزند؟ و آنچه در باره اوصیا گفتند بیشتر از این بود! آیا به سیّد اوصیا نسبت ندادند که او طالب قدرت و ثروت است؟ و این که او فتنه را بر آرامش ترجیح میدهد! و به ناحق خون مسلمانان را میریزد! و اگر خیری در او بود، خالد را گردن نمیزد؟! آیا به او نسبت ندادند که میخواست با وجود حضرت فاطمه، با دختر ابو جهل ازدواج کند و این امر، پیامبر را ناراحت ساخت؟!».
اینها نشان میدهند که اوّلاً همه افراد متّهم میشوند و لذا نباید فکر کرد که فقط ما مورد اتّهام قرار میگیریم؛ ثانیاً اتهام دیگران، نشانه خواری و بیارزشی انسان نیست و این گونه نیست که هر کس متّهم نشد، فرد ارزشمندی است. ثالثاً وقتی انسانهای والامقامی مانند انبیا و اوصیای الهی، مورد اتّهام قرار میگیرند، ما نباید انتظار زندگی بدون اتّهام داشته باشیم. این نکات به ما کمک میکنند که موقعیت سخت اتّهام را به راحتی تحمّل کنیم و از آسیب آن جلوگیری کنیم.
۳. همسایه خوب
زندگی اجتماعی و مکان زندگی، مسئله همسایگی را به وجود میآورد. انسان نمیتواند بدون «محل» و «همسایه» زندگی کند. همسایه در آسایش زندگی، نقش اساسی دارد. از بدترین بلاها و مشکلات۱ و سنگینترین فشارها۲ و امور کمرشکن، همسایه بد است؛۳ چرا که هماره با چشم، مراقب و در قلب، دشمن است. اگر خوبی ببیند پنهان و اگر بدی ببیند آشکار می‌کند و رسوا میسازد.۴ لذا پیش از خرید خانه باید همسایه را دید.۵ در
1.. امام علی علیه السلام: جارُ السَّوءِ أعظَمُ الضَّرّاءِ وأشَدُّ البَلاءِ (غرر الحکم، ح۴۷۳۴).
2.. لُقمانُ علیه السلام: حَمَلتُ الجَنْدَلَ والحدیدَ وکُلَّ حِمْلٍ ثَقیلٍ، فلَم أحمِلْ شیئاً أثْقَلَ مِن جارِ السَّوء (قصص الأنبیاء، راوندی، ص۱۹۶).
3.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: یا علیُّ، أربعةٌ مِن قَواصِمِ الظَّهْرِ: ... وجارُ سَوءٍ فی دارِ مُقام. (الخصال، ص۲۰۶، ح۲۴).
4.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: ثلاثةٌ هُنَّ امُّ الفَواقِرِ: ... وجارٌ عَیْنُهُ تَرْعاکَ وقَلْبُهُ یَنْعاکَ، إنْ رأى حَسَنةً دَفَنَها ولَم یُفْشِها، وإنْ رأى سَیِّئَةً أظْهَرَها وأذاعَها (قرب الإسناد، ص۸۱، ح۲۶۶).
5.. امام علی علیه السلام: جاءَ رجُلٌ إلى رسولِ اللَّهِ صلى اللّه علیه و آله فقالَ: یا رسولَ اللَّهِ، إنّی أرَدْتُ شِراءَ دارٍ، أینَ تأمُرُنی أشْتَری فی جُهَیْنَةَ أمْ فی مُزَیْنَةَ أمْ فی ثَقیفٍ أمْ فی قُرَیشٍ؟ فقالَ لَهُ رسولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله: الجوارُ ثُمَّ الدّارُ، والرَّفیقُ ثُمَّ السَّفَرُ (الجعفریّات، ص۱۶۴).
امام علی علیه السلام: سَلْ عنِ الجارِ قبلَ الدّارِ (غرر الحکم، ح۵۵۹۸).
