267
الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)

افراد در دوران بارداری، فشار روانیِ فراوانی را تحمّل می‏کنند و با نگرانی خاصّی آرزو می‏کنند که فرزندشان پسر باشد، نه دختر! این دوران برای آنان دوران دلهره و اضطراب شدید است.

وقتی همسر یحیی بن زکریا باردار شد، وی نامه‏ای به امام کاظم علیه السلام می‏نویسد و از ایشان می‏خواهد که دعا کند تا خداوند، فرزند پسر به وی دهد. امام علیه السلام در پاسخ وی می‏نویسد: «چه بسا دختری که از پسر، بهتر است».۱ امام کاظم علیه السلام بدین وسیله، پاسخ منفی به درخواست وی می‏دهد.

روزی، بشارتِ دختردار شدن به پیامبر خدا صلی الله علیه و آله دادند. ایشان به چهره اصحاب خود نگریست و آثار ناخشنودی را در چهره آنان مشاهده نمود. در این هنگام، رو به آنان کرد و فرمود که: «شما را چه شده است؟ دختر گلی است که آن را می‏بویم و روزی آن نیز بر خداوند عزّ و جلّ است.۲ این، نشان می‏دهد که نگرانی آنان به خاطر تأمین مالی فرزند دختر است. در نظر این گروه، فرزند دختر، مصرف‏کننده است و فرزند پسر، درآمدزا. از این‏رو از به دنیا آمدن فرزند دختر، ناراحت می‏شدند.

یکی از اصحاب امام صادق علیه السلام ازدواج کرد. امام علیه السلام به وی فرمود: «چگونه بود؟». گفت: «هر خیری که مردی از زنی می‏بیند، من هم دیدم؛ ولی او به من خیانت کرد!». امام علیه السلام پرسید: «چه خیانتی؟». گفت: فرزند دختر به دنیا آورد! ایشان فرمود: «گویا از دختر، ناخشنود شده‏ای! خداوند عزّ و جلّ می‏گوید: (پدران شما و فرزندان شما، نمی‏دانید کدام یک نفع بیشتری به شما می‏رسانند).۳ ایشان بدین وسیله، برای او روشن ساخت که او نمی‏داند مصلحتش در چیست و آنچه خداوند انجام می‏دهد، بر اساس مصلحت بشر است و لذا جای نگرانی و ناراحتی نیست.

یکی از اصحاب امام صادق علیه السلام به نام سکونی می‏گوید: روزی در حالی که غمگین و

1.. بحار الأنوار، ج‏۵۰، ص‏۱۷۷.

2.. کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص‏۴۸۱؛ مکارم الأخلاق، ص‏۲۱۹.

3.. عَنْ ثِقَةٍ حَدَّثَهُ مِنْ أَصْحَابِنَا، قَالَ: تَزَوَّجْتُ بِالْمَدِینَةِ، فَقَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام: «کَیْفَ رَأَیْتَ؟». قُلْتُ‏: مَا رَأى‏ رَجُلٌ مِنْ خَیْرٍ فِی امْرَأَةٍ إِلَّا وَ قَدْ رَأَیْتُهُ فِیهَا، وَ لکِنْ خَانَتْنِی. فَقَالَ: «وَ مَا هُوَ؟» قُلْتُ: وَلَدَتْ جَارِیَةً. قَالَ‏: «لَعَلَّکَ‏ کَرِهْتَهَا؟ إِنَّ اللَّهَ عزّ و جلّ یَقُولُ: آباؤُکُمْ وَ أَبْناؤُکُمْ لا تَدْرُونَ أَیُّهُمْ أَقْرَبُ لَکُمْ نَفْعاً (الکافی، ج‏۶، ص‏۴).


الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
266

می‏فرماید: بوی او از بوی بهشت است.۱ البته این، وقتی ارزشمندتر و لذّت‏بخش‏تر می‏شود که فرزند انسان، فرزند صالح باشد. از خوش‏بختی مرد، فرزند صالح است.۲ فرزند صالح را با هیچ ثروتی نمی‏توان معاوضه کرد. برخی خانواده‏ها به دلایل پزشکی از داشتن فرزند، محروم‏اند؛ امّا برخی دیگر، با تصمیم خودشان از داشتن فرزند، خودداری می‏کنند. اینان از تأمین زندگی فرزند نگران‏اند. یکی از انگیزه‏های فرزنددار نشدن، نگرانی از تأمین روزی آنهاست و همین امر، موجب افزایش فشار روانی می‏گردد. از یک سو از داشتن فرزندی که می‏تواند مایه انس باشد، محروم‏اند و از سوی دیگر، نگران وضعیت مالی خویش‏اند و از این‏که به این دلیل نمی‏توانند فرزند داشته باشند، در رنج به سر می‏برند. مجموعه این عوامل، زندگی تلخ و سردی را به وجود می‏آورد.

ریشه این نگرانی، اطمینان نداشتن به خداوند است. بشر گاهی تصوّر می‏کند که او روزی‏رسان است! و به این دلیل، یا از داشتن فرزند، نگران می‏شود و یا از فرزنددار شدن، جلوگیری می‏کند. بکر بن صالح می‏گوید: به امام کاظم‏ علیه السلام نوشتم که: پنج سال است از فرزنددار شدن، دوری کرده‏ام و دلیل آن، این است که همسرم موافق نیست و می‏گوید: ما چیزی نداریم و تربیت آنان مشکل است. نظر شما چیست؟ امام علیه السلام در پاسخ نوشتند:

۰.اُطلُب فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وجَلَّ یَرزُقُهُم.۳

۰.فرزند بخواه که خداوند عزّ و جلّ آنان را روزی می‏دهد.

اگر انسان، به قوانین روزی توجّه کند و بداند که روزی به دست خداست، چنین تصوّراتی به اندیشه او راه نمی‏یابد و این قدر، خود را دچار رنج فرزند نداشتن نمی‏کند.

عدّه‏ای نیز پس از فرزنددار شدن، ناراحت و غمین تنیده می‏شوند و از زندگی خود لذّت نمی‏برند. جالب این جاست که اگر فرزند آنان دختر باشد، این امر، شدّت بیشتری می‏یابد. این

1.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: ریح الولد من ریح الجنّة (الجامع الصغیر، ج‏۲، ص‏۲۱؛ کنز العمّال، ج‏۱۶، ص‏۲۷۴؛ روضة الواعظین، ج‏۲، ص‏۳۶۹، عدّة الداعی، ص‏۸۶).

2.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: مِن سَعادَةِ الرَّجُلِ الوَلَدُ الصّالِحُ (الکافی، ج‏۶، ص‏۳؛ عدّة الداعی، ص‏۸۶). نیز، ر.ک: الجعفریات، ص‏۹۹.

3.. الکافی، ج‏۶، ص‏۳؛ مکارم الأخلاق، ص‏۲۲۴.

  • نام منبع :
    الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان شناسی مثبت گرا (ویراست دوم)
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    سوم
تعداد بازدید : 64806
صفحه از 839
پرینت  ارسال به