خرابی،۱ سیاهی۲ و سختیِ۳ قلب میشود و پستیِ شخصیتی را به دنبال دارد.۴
همچنین گناه، موجب سستی در عبادت،۵ محرومیت از نماز شب۶ و اجابت دعا،۷ و فراموشیِ دانش و امور دینی۸ میگردد.
ـ زیانهای دنیوی
گناه، به دنیای انسان نیز آفت میزند.۹ لذا آثار منفی زیادی دارد که به مهم‌ترین آنها اشاره میکنیم.
۱. امام علیعلیه السلام یکی از آثار منفی گناه را «از بین رفتن نعمت» و «سخت شدن زندگی» میداند.۱۰ امام باقرعلیه السلام از یک قانون حتمی سخن گفته و فرموده است که نعمت، جز به گناه سلب
1.. امام صادق علیه السلام: کانَ أبی علیه السلام یقولُ: ما مِنْ شیءٍ أفسَدَ لِلقَلبِ مِن خطیئة، إنّ القَلبَ لَیواقِعُ الخطیئة فما تَزالُ بهِ حتّى تَغلِبَ علَیهِ فَیصَیرُ أعلاهُ أسفَلَهُ (الکافی، ج۲، ص۲۶۸، ح۱).
2.. امام باقر علیه السلام: ما مِن عَبدٍ إلّا و فی قَلبِهِ نُکتَة بَیضاءُ، فإذا أذنَبَ ذنباً خَرَجَ فی النُّکتة نُکتة سَوْداءُ، فإن تابَ ذَهَبَ ذلک السَّوادُ، و إن تَمادى فی الذُّنوبِ زادَ ذلک السَّوادُ حتّى یغَطِّی البَیاضَ، فإذا [تَ ـ ]غَطَّى البیاضُ لَم یرجِعْ صاحِبُهُ إلى خیرٍ أبداً، و هو قولُ اللّهِ عزّ و جلّ کلاّ بَلْ رانَ على قُلُوبِهِم ما کانُوا یکسِبُونَ (الکافی، ج۲، ص۲۷۳، ح۲۰).
3.. امام علی علیه السلام: ما جَفَّتِ الدُّموعُ إلّا لِقَسوَة القُلوبِ، و ما قَسَتِ القُلوبُ إلّا لکثرَة الذُّنوبِ (علل الشرائع، ص۸۱، ح۱).
4.. امام علی علیه السلام: تَوَقَّ سَخَطَ مَن لا یُنجِیکَ إلّا طاعَتُهُ ولا یُردیکَ إلّا مَعصِیَتُهُ (غرر الحکم، ح۴۵۵۴؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۲۰۴، ح۴۱۳۱).
5.. امام علی علیه السلام: جَزاءُ المَعصیَةِ الوَهنُ فِی العِبادَةِ والضَّیقُ فِی المَعیشَةِ والنَّفسُ فی اللَّذَّةِ. قیلَ: وما النَّفسُ؟ قال: لا یَنالُ شَهوَةً حلالاً إلّا جاءَ مَن یُنَغِّصَهُ إیّاها (تاریخ دمشق، ج۴۲، ص۵۱۸).
6.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: إنَّ العَبدَ لَیُذنِبُ الذَّنبَ فَیُمنَعُ بِهِ مِن قیامِ اللَّیلِ (عدّة الداعی، ص۱۹۷؛ بحار الأنوار، ج۷۳، ص۳۷۷، ح۱۴؛ الفردوس، ج۱، ص۱۹۴، ح۷۳۴ و ص۳۸۳، ح۱۵۴).
7.. امام علی علیه السلام: المَعصِیَةُ تَمنَعُ الإجابَةَ (غرر الحکم، ح۷۹۲؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۲۳، ح۱۸۸).
لا تَستَبطِئ إجابَةَ دُعائِکَ وقَد سَدَدتَ طَریقَةُ بِالذُّنوبِ (غرر الحکم، ح۱۰۳۲۹؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۵۲۴، ح۹۵۳۷).
8.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: إنَّ العَبدَ لَیُذنِبَ الذَّنبَ فَیَنسی به العِلمَ الَّذی کانَ قَد عَلِمَهُ (عدّة الداعی، ص۱۹۷).
امام علی علیه السلام: لا أحسَبُ أحَدَکُم یَنسی شَیئاً مِن أمرِ دِینِهِ إلّا لِخَطیئَةٍ أخطَأَها (قرب الإسناد، ص۱۷۲).
9.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در این باره میفرماید: یقولُ اللّه عزّ و جلّ:... ما مِن أهلِ قَریةٍ، ولا أهلِ بَیتٍ، ولا رَجُلٍ بِبادِیةٍ، کانوا عَلی ما أحبَبتُ مِن طاعَتی، ثُمَّ تَحَوَّلوا عَنها إلی ما کرِهتُ مِن مَعصِیتی، إلّا تَحَوَّلتُ لَهُم عَمّا یحِبّونَ مِن رَحمَتی إلی ما یکرَهونَ مِن غَضَبی (کنز العمّال، ج۱۶، ص۱۳۷، ح۴٤۱۶۶).
10.. ما زالَت نِعمَةٌ ولا نَضارَةُ عَیشٍ إلّا بِذُنوبٍ اجتَرَحوا أنَّ اللّهَ لَیسَ بِظَلّامٍ لِلعَبیدِ (الخصال، ص۶۲۴، ح۱۰؛ کنز الفوائد، ج۲، ص۱۶۲). نیز، ر.ک: نهج البلاغة، خطبۀ ۱۷۸.
