بردن و چون «گذرگاه»۱ است که باید از آن «کوچ»۲ کرد و «رفت».۳ البته این بلاها و سختیها، در راستای رشد و تکامل اند ـ که در آینده به آنها خواهیم پرداخت ـ. آنچه در این جا مهم است این که اگر کسی بداند دنیا جای راحتی نیست، شادکامی را مساوی لذّت نمیداند و موفّقیت را در التذاذ جستجو نمیکند و از سختیها و گرفتاریهای دنیا ناراضی و ناخرسند نمیگردد.
سه. سرای عمل
بر اساس روایات اسلامی، دنیا، سرای عمل است که در آن افراد به انجام دادن طاعت و ترک معصیت فراخوانده میشوند. پیامبر خداصلی الله علیه و آله در این باره میفرماید:
۰.ألا وإنّکم فی یومِ عملٍ وَلا حِسابَ فِیهِ، ویوشِک أنْ تَکونوا فی یومِ حِسابٍ لَیس فیهِ عَملٌ.۴
۰.آگاه باشید که اینک شما در روزی هستید که هنگام عمل است و حسابرسی در آن نیست، و زودا که به روزی برسید که روز حسابرسی است نه جای عمل!
بنا بر این، دنیا جایی نیست که فرد در آن آزاد باشد و هر رفتاری که میخواهد انجام دهد؛ بلکه باید تحت برنامهای مشخّص حرکت کند تا آینده خود را بسازد. البته همان گونه که در مبانی دینشناختی میآید، این دستورها در راستای تکامل و حیات عالی انسانی اند.
چهار. اصالت نداشتن
دنیا مقطعی از زندگی است که به لحاظ زمانی، بخش ناچیزی از حیات انسانی را تشکیل میدهد. چند سالی در این دنیا زندگی میکنیم؛ ولی حیات جاوید ما در سرای دیگر است. به لحاظ ارزش نیز دنیا و همه تمتّعات آن، ناچیزند. دنیا و همه آنچه در آن است، به خاطر انسان و در خدمت انسانْ آفریده شدهاند و همچون ابزاری برای زندگی واقعی اویند.۵ امام
1.. ر.ک: همان، ص۳۹ (دار ممرّ).
2.. ر.ک: همان، ص۳۶ (دار قلعة).
3.. ر.ک: همان، ص۳۹ (دار شخوص).
4.. أعلام الدین، ص۳۴۵.
5.. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله میفرماید: إنّ الدُّنیا خُلِقَت لَکُم وأنتُم خُلِقتُم لِلآخِرَةِ (میزان الحکمة، ج۴، ص۱۶۹۲، ح۵۷۵۳).
امام علی علیه السلام نیز در این باره میفرماید: الدُّنیا خُلِقَت لِغَیرِها ولَم تُخلَق لِنَفسِها (نهج البلاغة، حکمت ۴۶۳).