توضيح:

همانطور كه از متن اين احاديث با تأمل معلوم مى شود ، مقصود از علم نجومى كه تعلّم آن تحريم شده است ، دانش ستاره شناسى به مفهوم امروزى آن نيست ، بلكه مقصود آشنايى با نقش ستارگان در سرنوشت انسان و پيش بينى حوادث آينده از طريق مطالعه در سير كواكب است .

۵ / ۱۲

سحر

قرآن

«از چيزى پيروى كردند كه شيطانهاى روزگار سليمان بر مردم مى خواندند و سليمان كافر نشد؛ بلكه شيطانها كه به مردم سحر مى آموختند ، كافر شدند و [نيز پيروى كردند از ] آنچه را كه در بابل بر آن دو ملك : هاروت و ماروت نازل شده بود» .

حديث

۱۲۱۴.امام على عليه السلام :هركس چيزى از سحر بياموزد ، پايان كارش با پروردگارش است .

۱۲۱۵.امام صادق عليه السلام :ساحر ملعون است ، ... و فرمود : منجّم چون كاهن است و كاهن چون ساحر و ساحر چون كافر و كافر در آتش است .

د : آنچه آموختنش شايسته نيست

۵ / ۱۳

آنچه سود نمى بخشد

۱۲۱۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :نسب شناسى دانشى است كه سود نمى بخشد و ندانستنش زيان نمى رساند .

۱۲۱۷.زيدبن اسلم :گفته شد : اى پيامبر خدا! فلانى چقدر داناست ! فرمود : به چه چيز؟ گفتند : به نسبهاى مردم . فرمود : دانشى است كه سود نمى بخشد و ندانستنش زيان نمى رساند .

۵ / ۱۲

السِّحر

الكتاب

«و اتَّبَعوا ما تَتلُوا الشَّياطينُ عَلى مُلكِ سُلَيمانَ و ما كَفَرَ سُلَيمانُ و لكِنَّ الشَّياطينَ كَفَروا يُعَلِّمونَ النّاسَ السِّحرَ و ما اُنزِلَ عَلَى المَلَكَينِ بِبابِلَ هاروتَ و ماروتَ ^۱ » .

الحديث

۱۲۱۴.الإمام عليّ عليه السلام :مَن تَعَلَّمَ شَيئًا مِنَ السِّحرِ كانَ آخِرَ عَهدِهِ بِرَبِّهِ ^۲ .

۱۲۱۵.الإمام الصادق عليه السلام :السّاحِرُ مَلعونٌ . . . وقالَ عليه السلام : المُنَجِّمُ كَالكاهِنِ ، والكاهِنُ كَالسّاحِرِ ، والسّاحِرُ كَالكافِرِ ، والكافِرُ فِي النّارِ ^۳ .

د : ما لا يَنبَغي تَعَلُّمُهُ

۵ / ۱۳

ما لا يَنفَعُ

۱۲۱۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :عِلمُ النَّسَبِ عِلمٌ لا يَنفَعُ وجَهالَةٌ لا تَضُرُّ ^۴ .

۱۲۱۷.زَيدُ بنُ أسلَم :قيلَ : يا رَسولَ اللّهِ ، ما أعلَمَ فُلانًا ! قالَ : بِمَ ؟ قالوا : بِأَنسابِ النّاسِ ، قالَ : عِلمٌ لا يَنفَعُ وجَهالَةٌ لا تَضُرُّ ^۵ .